– Wszyscy dbają o to, żeby pamięć o katastrofie smoleńskiej nie zanikła: jest bardzo dużo uroczystości, bardzo dużo pomników poświęconych tej katastrofie. Ale czym dalej jest od katastrofy, tym trudniej jest mi zrozumieć, że był to zwykły wypadek. Jest coraz więcej pytań, coraz więcej niedomówień - mówił marszałek Artur Kosicki.

Niedzielne uroczystości rocznicowe rozpoczęła msza św. w intencji ofiar katastrofy smoleńskiej w Bazylice Mniejszej św. Rocha w Białymstoku pod przewodnictwem metropolity białostockiego abp. Józefa Guzdka. W homilii odwoływał się do analogii pomiędzy tragedią sprzed 20 lat, a toczącą się na Ukrainie wojną.

– Prawda o zbrodni katyńskiej nie dała się zabić. Tak wiele uczyniono, aby wymazać z pamięci to bestialstwo i ludobójstwo. Podróż 12 lat temu miała być przypominaniem światu o zbrodni katyńskiej. Dzisiaj trwa wojna na Ukrainie i znowu wielu nie potrafi po imieniu nazwać  kraju, który dokonał agresji, który niszczy i zabija. W dzisiejszym opisie Męki Pańskiej usłyszeliśmy słowa „a lud stał i patrzył”.  Bierność jest zgodą na zło. Nawet gdyby trzeba było ponosić konsekwencje, nie wolno milczeć. Trzeba rzecz nazywać po imieniu. Dlatego chwała tym wszystkim, którzy mają odwagę. Wydarzenie sprzed 12 laty spostrzegam w kategorii wielkiego krzyża, by prawda nie dała się zabić – mówił arcybiskup.

Po liturgii marszałek Artur Kosicki wraz z radnym miejskim Henrykiem Dębowskim oraz Bogusław Dębski i radny wojewódzki Sławomir Nazaruk złożyli kwiaty oraz zapalili znicze przed Pomnikiem Ofiar Katastrofy Smoleńskiej. Marszałek odwiedził też miejsca pamięci i pochówku ofiar katastrofy smoleńskiej związanych z regionem.

Tablica pamiątkowa poświęcona urodzonemu w Białymstoku Ryszardowi Kaczorowskiemu, ostatniemu Prezydentowi RP na uchodźstwie, znajduje się przy ul. Mazowieckiej. Ten Sybirak, żołnierz II Korpusu Polskiego gen. Andersa i uczestnik zwycięskiej bitwy pod Monte Cassino, emigracyjny działacz społeczny, został pochowany w podziemiach świątyni Opatrzności Bożej w Warszawie, w Panteonie Wielkich Polaków.

Podczas tragicznego lotu zginął także pochodzący z Białegostoku arcybiskup Miron Chodakowski – prawosławny duchowny, generał brygady, doktor teologii, wikariusz Diecezji Warszawsko-Bielskiej, Prawosławny Ordynariusz Wojska Polskiego. Spoczął na terenie monasteru w Supraślu w krypcie głównej cerkwi zgodnie z własnym, wyrażonym wcześniej życzeniem.

Tragiczną śmierć pod Smoleńskiem poniósł też pochodzący z podlaskiego Józefowa Krzysztof Putra –polityk, senator i wicemarszałek Senatu VI kadencji w latach 2005–2007, poseł na Sejm X, I i VI kadencji, wicemarszałek Sejmu VI kadencji. Jego imię nosi sala obrad Sejmiku Województwa Podlaskiego w urzędzie marszałkowskim. Marszałek spoczął  na cmentarzu św. Rocha w Białymstoku.

Ofiarą tragicznego lotu była również Justyna Moniuszko, stewardessa na pokładzie rządowego samolotu 36 Specjalnego Pułku Lotnictwa Transportowego. Białostoczanka została pochowana na cmentarzu miejskim w stolicy regionu.

Obchody uroczystości związanych z tragicznymi wydarzeniami z 2010 r. objęły cały region. W imieniu zarządu województwa kwiaty przed pomnikiem Ofiar Katastrofy Smoleńskiej w pobliżu Sanktuarium Miłosierdzia Bożego w Łomży złożył w niedzielny poranek wicemarszałek Marek Olbryś.

Hołd pamięci ofiar katastrofy w Parafii pw. NMP Nieustającej Pomocy w Kozińcach oddał wicemarszałek Sebastian Łukaszewicz. Przebywając dwa dni wcześniej w Krakowie, wicemarszałek złożył też wieniec na grobie pary prezydenckiej Lecha i Marii Kaczyńskich w krypcie katedry na Wawelu.

W Sokółce we mszy świętej w intencji ofiar katastrofy smoleńskiej uczestniczyła również Wiesława Burnos, członek zarządu województwa. Uroczystości miały miejsce w kościele kolegiackim pw. św. Antoniego Padewskiego.

W sobotę, 9 kwietnia, Tomasz Szeweluk, Sekretarz Województwa, wziął udział w mszy św. w intencji śp. Krzysztofa Putry w Kościele pw. Św. Kazimierza Królewicza w Białymstoku. 

Cezary Rutkowski, Paulina Dulewicz
fot.: Kamil Timoszuk