Główne uroczystości rozpoczęły o godz. 17 głośno rozbrzmiewające dźwięki syren, które upamiętniły moment wybuchu Powstania Warszawskiego, tzw. godzinę „W”. Następnie po wygłoszonych przemówieniach, księża kapelani odmówili wraz ze zgromadzonymi modlitwę w intencji poległych Powstańców. Kolejną częścią uroczystości był Apel Poległych. Po jego odczytaniu żołnierze Wojska Polskiego oddali salwę honorową. Na zakończenie uroczystości przedstawiciele środowisk kombatanckich, władz rządowych oraz samorządowych, funkcjonariusze służb mundurowych oraz działacze środowisk patriotycznych złożyli wieńce przed pomnikiem.

Marszałek Artur Kosicki w 77. rocznicę wybuchu Powstania Warszawskiego wystosował do mieszkańców województwa podlaskiego list, w którym podkreślił, że ideały i wartości, o które walczyli w tamtym czasie Polacy, są wciąż obecne wśród nas. Zaznaczył, że pomimo poniesionej klęski, przesłanie walki o demokratyczną i wolną Polskę na zawsze pozostało w narodzie.

- Niech pamięć o nich będzie ciągle obecna wśród teraźniejszych i przyszłych pokoleń, a słowa „honor” i „odwaga” na zawsze zapiszą się w naszych sercach – napisał marszałek wyrażając dumę, że pamięć o bohaterstwie Polaków jest żywa wśród młodego pokolenia.

Marszałek Artur Kosicki skierował również w liście podziękowanie dla najstarszego żyjącego uczestnika Powstania Warszawskiego w Białymstoku, porucznika Mieczysława Wroczyńskiego, walczącego w Zgrupowaniu „Chrobry II” oraz w Batalionie „Lecha Żelaznego”, za poświęcenie w walce o wolność i niepodległość Polski. Zamieścił je w mediach społecznościowych.

***

Powstanie Warszawskie wybuchło 1 sierpnia 1944 r., o godz. 17, w tzw. godzinę „W”. Armia Krajowa (AK) chciała wyzwolić stolicę spod niemieckiej okupacji przed zbliżającą się ofensywą Armii Czerwonej.

W największej akcji zbrojnej sił konspiracyjnych w czasie II wojny światowej wzięło udział wielu młodych ludzi. Młodsi harcerze roznosili meldunki, a harcerki sprawdzały się jako sanitariuszki i łączniczki. Ich starsi koledzy walczyli z bronią w ręku na powstańczych barykadach.

Powstanie Warszawskie trwało 63 dni. Żołnierze AK - po samotnej, wycieńczającej walce z przeważającymi siłami niemieckimi - podpisali 3 października 1944 r. akt kapitulacji. Strona niemiecka uznała powstańców za żołnierzy alianckich, a nie pospolitych bandytów. Było to wyjątkowe zachowanie w stosunku do polskiego podziemia niepodległościowego.

W czasie walk o wyzwolenie Warszawy zginęło ok. 18 tys. powstańców, a 25 tys. zostało rannych. Wojska niemieckie, podczas nalotów i ostrzałów artyleryjskich, zabiły 180 tys. osób cywilnych, ponad  500 tys. wypędziły ze stolicy.

Lewobrzeżna Warszawa została doszczętnie zrujnowana. Oddziały niemieckie jeszcze przez trzy miesiące wysadzały w powietrze resztki ocalałych budynków. Zniszczony został m.in. Pałac Saski, którego odbudowa rozpocznie się w tym roku, a jej zakończenie zaplanowano na 2028 rok, w 110. rocznicę odzyskania niepodległości.

tekst i fot.: Cezary Rutkowski
red.: Małgorzata Półtorak