"W tym roku z powodu panującej pandemii, rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 Maja obchodzimy inaczej niż zazwyczaj. Ale tak, jak nasi przodkowie, nawet w trudnych czasach możemy budować pozytywny przekaz tego narodowego święta. Wierzę, że jako społeczeństwo sprostamy wszystkim wyzwaniom, przed którymi stoi nasz kraj i region. Niech 3 Maja będzie dla nas inspiracją w umacnianiu patriotyzmu, który przejawia się w wielkiej odpowiedzialności każdego z nas za los Polski." - napisał w niedzielę (3.05) w mediach społecznościowych Artur Kosicki - Marszałek Województwa Podlaskiego.

Geneza uchwalenia Konstytucji 3 maja

Ponad dwa wieki temu Sejm Czteroletni uchwalił ustawę rządową znaną nam dzisiaj jako Konstytucja 3 maja. Była to pierwsza w Europie i druga na świecie ustawa, która regulowała podstawy ustroju Rzeczpospolitej. Oprócz tego, że dokument obejmował w swoich zapisach organizację władz państwowych, obowiązki obywateli, oraz ich prawa, to w założeniu był swoistą próbą ratowania Polski m.in. poprzez wzmocnienie władzy wykonawczej. Wcześniej ustrój państwa zbudowany był w oparciu o zasadę „liberum veto”, która była wykorzystywana przez szlachtę do zrywania Sejmów, gdzie w rezultacie, żadna ustawa nie mogła być wprowadzona w życie bez jednomyślnej decyzji posłów.

Mimo, że Konstytucja 3 Maja przywróciła Polakom nadzieję na uratowanie niezależności i niepodległości kraju, stworzona była w obawie przed imperialnymi zakusami naszych zaborców, którzy wcześniej zajęli część terytorium Rzeczpospolitej Obojga Narodów w 1772 r. Niestety ustawa, która miała zapewnić Polsce ład prawny, obowiązywała rok i dwa miesiące. Została obalona na skutek wojny polsko – rosyjskiej w 1792 r. i działań rodzimych zdrajców, którzy zawiązali Konfederację Targowicką. W efekcie doszło później do kolejnych rozbiorów i upadku państwa polskiego.

Legenda Konstytucji

Przez cały okres zaborów Konstytucja 3 maja stała się symbolem dążenia narodu polskiego do odzyskania niepodległości, a następnie była pierwszym świętem państwowym ustanowionym w niepodległej Polsce w 1919 r.

Część zapisów ustawy rządowej z 1791 r. było wprowadzonych w 1815 r. do Konstytucji Księstwa Warszawskiego nadanej nam przez Napoleona Bonaparte, cesarza Francuzów. Pod koniec XIX w., polskie stronnictwa polityczne funkcjonujące w czasach zaborów, odwoływały się w swojej działalności do tradycji uchwalenia Konstytucji 3 maja. W rezultacie już po odzyskaniu przez Polskę niepodległości Trzeci Maj stał się nowym-starym świętem państwowym.

Trzeci maj dzisiaj

Dzisiaj Konstytucja 3 maja może nam się jawić jako fundament tradycji ustrojowej państwa polskiego. Nie jest co prawda aktem prawnym powszechnie obowiązującym, ale stanowi dla Polaków świadectwo troski o dobro Ojczyzny w momencie zagrożenia naszej państwowości. Dzisiaj wszyscy dumnie ponownie od 1990 r. po upadku peerelowskiego reżimu komunistycznego, który zniósł to święto, obchodzimy „Trzeci maj” wywieszając flagi na naszych domach, instytucjach publicznych oraz placach, śpiewając polski hymn.

Jednocześnie w rocznicę uchwalenia Konstytucji jest obchodzone w Polsce od 1920 r. święto kościelne Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski. W tym dniu modlimy się w intencjach naszej Ojczyzny, prosząc Maryję o łaski na lepszą przyszłość naszego państwa i Polaków.

Cezary Rutkowski