Historia Tykocina rozpoczyna się w latach istnienia Księstwa Mazowieckiego. Miejscowość ta nabyła prawa miejskie w 1425 r. Przyczynił się do tego książę mazowiecki Janusz I Starszy. Jeszcze tego samego roku Tykocin został włączony w granice Wielkiego Księstwa Litewskiego. Rządzący miastem wójtowie przekazywali władzę dziedzicznie, aż do 1542 r. Wtedy to, Tykocin przeszedł pod władanie króla Zygmunta Augusta. Miasto to stało się ponownie częścią ziem polskich w 1569 r., gdy zostało włączone do Królestwa Polskiego.

Tykocin w XVIII i XIX w. funkcjonował pod zaborem pruskim, następnie w Księstwie Warszawskim i Królestwie Polskim. W latach II wojny światowej przetrwał okupację sowiecką i niemiecką, a w 1950 r. utracił prawa miejskie. Tykocin stał się ponownie miastem dopiero w 1993 r.

Ogromny wkład w historię Tykocina mieli Żydzi. Pierwsze osadnictwo żydowskie sięga początków XVI w. Wybudowana w 1642 r. murowana synagoga pozostała nieocenioną pamiątką z ówczesnych lat. Przed II wojną światową stanowili połowę mieszkańców miasta. Ich obecność na ziemiach podlaskich, także w Tykocinie zakończyła się w latach okupacji niemieckiej. Polityka hitlerowska i tworzone getta doprowadziły do zagłady Żydów.

 Wielka Synagoga w Tykocinie, będąca siedzibą Muzeum w Tykocinie.

Innym miejscem wartym zwiedzenia, oprócz Synagogi, jest Kościół p.w. Trójcy Świętej wybudowany dzięki Janowi Klemensowi Branickiemu w latach 1740 – 1750. Kościół posiada zabytkowe, rokokowe organy, pochodzące z okresu pierwszych lat budowy świątyni.

Ciekawą atrakcją tego miasteczka jest Zamek w Tykocinie.

Zamek króla Zygmunta II Augusta znajduje się na  północnym brzegu Narwi. Podstawą zamku była drewniana warowania z początku XIV w. W 1433 r. wojewoda tykociński postawił na jej miejscu zamek, który został następnie rozbudowany w poł. XVI w. przez króla Zygmunta II Augusta. Zabytek ten kilkukrotnie trawiły pożary i niszczyli ludzie. Pierwsza rekonstrukcja z 1965 roku zakończyła się niepowodzeniem. Dopiero po 40 latach, w roku 2005 udało się odbudować zamek.

Tykocin, który został założony przez księcia Janusza Mazowieckiego i rozwijany przez przyszłego króla Zygmunta Augusta, został podarowany Stefanowi Czarnieckiemu. Jednak do znaczącego rozwoju oraz rozbudowy przyczynił się Klemens Branicki.

To dzięki hetmanowi koronnemu herbu Gryf, powstał reprezentacyjny barokowy rynek, na którego środku stoi pomnik upamiętniający Czarneckiego. Rynek jest duży, jak na małe miasteczko, przypomina o dawnej świetności Tykocina. Uroku dodają mu drewniane domki mieszczańskie, z czerwonymi dachami i gustownymi gankami. Z inicjatywy Branickiego powstał również kościół Trójcy Przenajświętszej.

Tykocin jest nie tylko miejscowością o ciekawej historii, to także wyjątkowa przyrodniczo okolica. Już samo położenie Tykocina, na lewym brzegu Narwi wskazuje na bogate w faunę i florę tereny. Tykocin leży na trasie podlaskiego szlaku bocianiego, biegnącego od Białowieskiego Parku Narodowego poprzez Biebrzański Park Narodowy do Narwiańskiego Parku Narodowego. Miastu został nadany tytuł Europejskiej Wioski Bocianiej. Przyznała go w 2001 roku niemiecka organizacja proekologiczna EuroNatur.

Tykocin to także miejscowość przecinająca wiele szlaków turystycznych:

• Pieszych: Zygmunta Glogera – kolor zielony, 60 km; Łukasza Górnickiego – kolor żółty, 20 km; Królowej Bony – kolor niebieski, 75 km; Włodzimierza Puchalskiego – kolor czerwony, 35 km.
• Rowerowych: Obwodnica Rowerowa po Narwiańskim Parku Narodowym - kolor niebieski, 90 km; Podlaski Szlak Bociani 210 km (czerwony) łączący trzy Parki Narodowe: Biebrzański, Narwiański i Białowieski.
• Szlaki wodne: Szlak kajakowy Rozlewiskami Narwi o długości 50 km.

Tykocin zaprasza turystów na organizowane imprezy, związane z kulturą tego miasta. Do najciekawszych należą rekonstrukcje wydarzeń historycznych, jarmarki i festyny, koncerty oraz wiele innych. Rekonstrukcja Bitwy o Tykocin oraz Międzynarodowy Festiwal Filmów Przyrodniczych im. Braci Wagów od wielu lat cieszą się dużą popularnością.

Miasto liczy 1968 mieszkańców.

W gminie Tykocin znajduje się urokliwa miejscowość Kiermusy, która przyciąga tłumy zwiedzających.

W Kiermusach powstała pierwsza prywatna zagroda hodowlana żubrów – „Ostoja Żubra”  na 7 ha zalesionego terenu. Stado żubrów znajdujące się na terenie Ostoi liczy obecnie 7 osobników. Część populacji wypuszczana jest do Puszczy Knyszyńskiej.

Do nadnarwiańskich Kiermus koło Tykocina przyjeżdża wielu miłośników antyków z całej Polski. Na Czarciej Polanie, nieopodal Ostoi Żubrów co miesiąc (w każdą pierwszą niedzielę) odbywa się tam Jarmark Staroci i Rękodzieła Ludowego.

Akcja #OdkrywamyPodlaskieGminy facebook 

Strona Urzędu Miejskiego w Tykocinie

Centrum Kultury Tykocin

oprac. Paulina Dulewicz

oprac. na podst.: 1, 2, 3, 4

fot. Cezary Rutkowski, Anna Augustynowicz, Małgorzata Sawicka, archiwum UMWP