Kulesze Kościelne to gmina położona w zachodniej części województwa podlaskiego, w powiecie wysokomazowieckim. Graniczy z gminami: od północy Rutki i Kobylin-Borzymy, od zachodu  Kołaki Kościelne, od południa z gminą Wysokie Mazowieckie, od wschodu – Sokoły. W jej granicach znajdują się 32 miejscowości wiejskie, każda o statusie sołectwa.

Według danych z końca 2019 r. gminę zamieszkiwało 3 113 osób.

Serce gminy

Centralną miejscowością są Kulesze Kościelne. To tu bije serce gminy. We wsi znajduje się szkoła podstawowa i gimnazjum, urząd gminy, bank, stacja paliw oraz remiza strażacka OSP-KSRG.

Wieś początkowo nazywała się Rokitnica, od rzeczki nad którą leżała, później Kulesze-Rokitnica, a następnie Kulesze-Kursztaki. Jej powstanie datuje się na początek XV wieku, kiedy na tych terenach osiedlili się rycerze herbu Ślepowron. Przyjęli oni nazwisko Kulesza od nazwy gęstej potrawy mącznej.

Ślady przeszłości

Na terenie gminy znajdują się liczne ślady przeszłości. Do najważniejszych należą:

• Neogotycki kościół parafialny pw. św. Bartłomieja, zbudowany dzięki staraniom księdza Wincentego Jonkajtysa, według projektu Józefa Piusa Dziekońskiego w latach 1911–1915 oraz po przerwie wojennej w 1918–1926.
• Budynek starej plebanii w Kuleszach Kościelnych – jest to zabytkowy dworek szlachecki wzniesiony z modrzewia w 1874 r.
• Betonowa figura Matki Bożej usytuowana z boku plebanii w otoczeniu zieleni. Wykonana została własnoręcznie przez księdza proboszcza Bolesława Zawistowskiego.
• Dom z końca XIX w. we wsi Chojane-Gorczany.
• Zabytkowe grodzisko z XII w. usytuowane pomiędzy wsiami Stare Grodzkie a Wnory- Wypychy.
• Otoczona drzewami kamienna figura Matki Bożej w Starym Wyknie.
• Mogiła Żołnierzy Powstańców Styczniowych w miejscowości Czarnowo Biki.
• Mogiła Żołnierzy Armii Krajowe poległych w walce z Niemcami w miejscowości Stare Wykno.

Co ciekawe, pochodząca z terenu gminy drewniana wikarówka z roku 1884, w stylu willi szwajcarskiej, zbudowana staraniem ks. Stanisława Jamiołkowskiego, zimą 2010 r.  wzbogaciła zbiory skansenu w Ciechanowcu.

Zielone Kulesze

Położenie gminy w obszarze „Zielone Płuca Polski” stwarza możliwość uprawiania turystyki ekologicznej. Obszary leśne zlokalizowane w zachodniej, południowej i północnej części Kuleszy, odznaczają się dużą odpornością na penetrację i w zdecydowanej większości łatwą dostępnością. Popularne są tu m.in. nordic walking i jazda na rowerze. Tereny gminy przyciągają również amatorów spacerów.

Uroku z pewnością dodaje Rokietnica – niewielka rzeczka przepływająca przez jedenaście miejscowości.  Otaczają ją malownicze łąki oraz pola uprawne.  W okresie wiosennym można tu podziwiać piękne rozlewiska.

źródło: Urząd Gminy Kulesze Kościelne
oprac.: Anna Augustynowicz
fot.: Kamil Timoszuk