Choroszcz to miejscowość znajdująca się kilkanaście kilometrów za Białymstokiem. Położone w dolinie Narwi miasteczko szczególnie upodobał sobie dawniej Jan Klemens Branicki. Choroszcz swoją historię zaczyna w XV w. kiedy ziemie te otrzymali na własność  Chodkiewiczowie. To im zawdzięcza się rozwój miasta, którego początek zaczął się od karczowania puszczy, budowie młyna, foluszy oraz dzięki osadzeniu tutaj osadników z Rusi i Mazowsza.

W 1507 r. dzięki staraniom Aleksandra Chodkiewicza Choroszcz otrzymała od króla Zygmunta I Starego prawa miejskie z obowiązkiem dostarczania drużyny zbrojnej (5 konnych) na wypadek wojny.

W XVI wieku miasto rozwijało się intensywnie, co miasto zawdzięcza osadnikom żydowskim. Choroszcz była wówczas centrum okolicznych dóbr, a trakty łączyły ją ze znaczniejszymi ośrodkami Podlasia. Odbywały się tu targi, odpusty, kwitło życie religijne. Pod koniec XVI wieku Choroszcz była miastem liczącym ok. 200 domów i 1 200 mieszkańców. W 1587 roku Anna Chodkiewiczówna wniosła w posagu dobra choroskie Pawłowi Pacowi. Ich spadkobiercą był Mikołaj Stefan Pac, wojewoda trocki i przyszły biskup wileński, który sprowadził w 1654 roku do Choroszczy zakon dominikanów.

W 1709 roku dobra choroskie przeszły na własność hetmana wielkiego koronnego Jana Klemensa Branickiego. Miejscowość była tak zachwycająca, że hetman przez wiele lat z nakładem ogromnych kosztów budował letnią rezydencję. Obok budowanego z rozmachem zespołu Branicki ufundował murowany barokowy kościół z klasztorem dominikanów. Ufundował również szpital - przytułek i unicką cerkiew. Wtedy też zapewne powstał folwark dworski. Ówczesny rynek miejski okalały kościół, klasztor, ratusz z 6 kramami kupców żydowskich, bożnica z żydowską szkołą. W 1771 roku miasto liczyło 126 posesji, z czego 43 należały do Żydów. Najpopularniejszy trunek tamtej epoki - piwo, produkowało w Choroszczy 15 browarów.

W mieście znajduje się odbudowany w latach 60. XX w. Pałacyk Hetmana Branickiego, obecnie Muzeum Wnętrz Pałacowych. Pałacyk w Choroszczy pełnił w czasach mecenatu Branickich funkcję letniej rezydencji rodu. Braniccy przyjmowali tu wielu znakomitych gości, również króla Augusta III. Muzeum Wnętrz Pałacowych mieści się w Pałacyku Hetmana Branickiego i jest częścią zespołu pałacowo-parkowego w Choroszczy.

Kolejnym zabytkiem wartym uwagi jest kościół i klasztor podominikański z XVIII wieku oraz Cerkiew pod wezwaniem Opieki Matki Bożej. Cerkiew wzniesiono w 1878 r. w miejscu wiekowej, drewnianej świątyni prawosławnej.

W Choroszczy znajduje się szpital psychiatryczny zlokalizowany na terenie dawnej i największej w regionie fabryki produkującej sukna, kapelusze i koce. Niestety fabryka nie przetrwała I wojny światowej i dopiero w 1930 roku z inicjatywy Zygmunta Brodowicza na jej terenie powstał szpital psychiatryczny.

Choroszcz to także miejscowość przecinająca wiele szlaków turystycznych:

• Pieszych: Zygmunta Glogera – kolor zielony, 48 km; Nadnarwiański – kolor żółty, 30 km; Włókniarzy – kolor niebieski, 60 km;
• Rowerowych: Światowida – kolor zielony, 20 km; Obwodnica Rowerowa Narwiańskiego Parku Narodowego – kolor niebieski, 90 km; Szlak łącznikowy im. Radziwiłłów – kolor czarny, 6 km; Green Velo;
• Kajakowe: Spływ Narwią, łączna długość 415,3 km; Spływ Supraślą - Łączna długość szlaku wynosi 62 km, a z przedłużeniem – 90 km;
• Konny Doliny Górnej Narwi, Oznaczony jest kolorem pomarańczowym. Szlak ma długości 110 km.

Ponadto na bazie Narwiańskiego Ośrodka Narciarskiego w miejscowości Dzikie w gminie Choroszcz opracowane są nieznakowane trasy dla nart śladowych.

Kolejną atrakcją dla miłośników przyrody będzie Kładka Śliwno–Waniewo. To drewniana kładka o długości ponad kilometra, rozpięta nad rozlewiskami rzeki Narew. Łączy 2 miejscowości: Śliwno i Waniewo, 2 gminy: Choroszcz i Sokoły, 2 powiaty: białostocki i wysokomazowiecki. Jako ścieżka turystyczno-edukacyjna, prezentującej walory przyrodnicze Narwiańskiego Parku Narodowego oraz ciekawostki historyczne miejscowej okolicy.

Wszystkie atrakcje turystyczne Gminy Choroszcz

Choroszcz zaprasza turystów na organizowane imprezy, związane z kulturą tego miasta. Do najciekawszych należą Urodziny Hetmanowej Branickiej, Narwiański Bieg Narciarski, Jarmarki Dominikański, festyny, koncerty oraz wiele innych.

Choroszcz liczy 5 908 mieszkańców

Strona Urzędu Miejskiego w Choroszczy

źródło: 1, 2, 3, 4

oprac. Paulina Dulewicz

fot. Małgorzata Sawicka