Augustów leży na pograniczu Podlasia i Suwalszczyzny. Swoją atrakcyjność zawdzięcza położeniu wśród jezior i lasów Puszczy Augustowskiej.

Tereny dzisiejszego Augustowa do końca XIII w. były zamieszkiwane przez plemię Jaćwingów, pokonanych ostatecznie w 1283 roku przez Zakon Krzyżacki. Po upadku Jaćwieży ziemie te wyludniły się i nie zasiedlano ich do roku 1422.

Miasto zawdzięcza swoje powstanie królowi Zygmuntowi II Augustowi. Krążą dwie legendy o powstaniu miasta. Jedna z nich mówi o tym, że król podczas polowania zabłądził w puszczy, gdzie znalazł schronienie u gościnnego mieszkańca tych terenów. Druga opowiada o pierwszych spotkaniach króla Zygmunta II Augusta i Barbary Radziwiłłówny w augustowskich lasach. Faktem jest, że król Zygmunt II August zachwycił się tymi terenami i postanowił założyć tu miasto.

17 maja 1557 r. Augustów otrzymał prawa miejskie, a nazwę i herb zawdzięcza swojemu założycielowi – ostatniemu królowi z dynastii Jagiellonów.

Miasto powstało jako centrum wymiany handlowej dla okolicznych wsi. Przebiegał przez nie ważny trakt wiążący wschodnie krańce Rzeczypospolitej poprzez Grodno z portami bałtyckim – Królewcem i Gdańskiem oraz z Poznaniem. 

Okres intensywnego rozwoju gospodarczego miasta miał miejsce w latach 20. i 30. XIX wieku i wiązał się z budową Kanału Augustowskiego. Kanał miał stanowić drogę wodną przez połączenie dopływów Wisły z Niemen. W celu uniknięcia wysokich opłat celnych Niemen z Bałtykiem planowano połączyć Kanałem Windawskim. Budowa Kanału Augustowskiego rozpoczęła się w 1824 r. Rozwój miasta (oraz budowę Kanału) przerwał wybuch powstania listopadowego w 1831 r. Kanał Augustowski ukończono w 1838 roku, jednak nie zyskał on planowanego znaczenia gospodarczego.

Ze względu na jeziora, które otaczają Augustów jest to doskonałe miejsce na uprawianie aktywnej turystyki oraz sportów wodnych. Ciekawą atrakcją jest rejs statkiem po jeziorach Augustowszczyzny lub wycieczki gondolami. Podczas wodnej podróży można usłyszeć trochę o historii Kanału Augustowskiego oraz przyrodzie otaczającej jeziora, a także cieszyć się jej pięknym widokiem. 

Augustów jest nie tylko stolicą sportów wodnych. Miasto oferuje również inne atrakcje. Pierwszą z nich może być Rynek Zygmunta Augusta, który upiększają odrestaurowane kamienice oraz fontanna. Inne miejsca, które warto zobaczyć to Bazylika Mniejsza Najświętszego Serca Jezusowego położona przy ul. Ściegiennego, Kościół Matki Boskiej Częstochowskiej, w wieży którego znajduje się Izba Pamięci I Pułku Ułanów Krechowieckich, pomnik z hasłem „Nigdy więcej wojny”, Muzeum Kanału Augustowskiego w budynku Dworku Prądzyńskiego, a także Muzeum Ziemi Augustowskiej z wystawami sprzętu związanego z rolnictwem i rybołówstwem oraz rękodziełem wiejskim.

Organizowane w mieście, coroczne imprezy przyciągają mnóstwo turystów. Liczne festyny, pokazy, koncerty, konkursy i zawody stanowią nieodłączną część letniego życia Augustowa. Do cyklicznych imprez wpisały się już: Pływanie Na Byle Czym, Augustowskie Lato Teatralne, Międzynarodowe Mistrzostwa w Skokach na Nartach Wodnych, Balladowe Wieczory nad Neckiem, Maraton Pływacki, Regaty o Puchar Burmistrza Miasta Augustowa, festiwale rodzinne, zawody balonowe, turnieje siatkówki plażowej, imprezy koncertowe oraz wystawy fotograficzne.

Będąc w gminie Augustów warto przejechać się Wigierską Kolejką Wąskotorową po terenach Puszczy Augustowskiej. Dla amatorów aktywnego wypoczynku gmina Augustów oferuje następujące szlaki rowerowe:

- niebieski: wokół Jeziora Białe i Studzieniczne. Start: Augustów, ul. Turystyczna (obok stacji PKP), koniec: Klonownica (przed przejazdem kolejowym), długość: 22,2 km;

- żółty: wokół Jeziora Sajno. Start: Augustów (na parkingu przed Starą Pocztą), koniec: Białobrzegi, długość 21,4 km;

- Doliny Rospudy. Start: Białobrzegi, przy skrzyżowaniu drogi żwirowej prowadzącej w kierunku mostu na rzece Turówce z drogą krajową nr 8, koniec: Klonownica, długość: 49,2 km;

- Na Powstańce. Start i koniec: Przewięź, przy skrzyżowaniu drogi asfaltowej i żwirowej prowadzącej w kierunku uroczyska „Powstańce” (przed plażą „Patelnia”), długość: 18,9 km;

- Orła Białego. Malowniczy szlak turystyczno-rowerowy o długości około 80 km położony w południowo-wschodniej części Puszczy Augustowskiej. Ma na celu przypomnienie i utrwalenie tradycji patriotycznych, historię walk o wolność i niepodległość Polski.

oprac. Paulina Dulewicz

fot. Anna Augustynowicz, Małgorzata Sawicka, arch. UMWP, UM Augustów

źródło: 1, 2, 3, 4