Nazwa Białowieża nie ma jednoznacznego pochodzenia. Miejscowość mogła być nazywana „Białowieże” jako najważniejsza w rejonie, gdzie budowano wiele wież. Inne teorie wskazują na plemię Połowców - „Białowieżców”, które podbitym terenom nadało nazwę mieszczącej się w nad Donem stolicy Białej Wieży lub na plemię Jaćwingów. Inne źródła sugerują, że Białowieża dawniej była „Białą Wsią”. Miejscem zamieszkiwaną przez „białych”- wolnych chłopów nie mających powinności wobec państwa.

Białowieża to dziś gmina wiejska w województwie podlaskim, podlegająca powiatowi hajnowskiemu. Mieszka w niej ponad 2 tys. mieszkańców. Położona jest na Wysoczyźnie Bielskiej w centrum Puszczy Białowieskiej na Polanie Białowieskiej. Jej tereny należą do dorzecza Narwi. Przez Białowieżę przepływa rzeka Narewka, lewy dopływ Narwi oraz dopływające do Narewki rzeczki Złota i Kliczyniówka. Na terenie Parku Pałacowego znajdują się dwa przedzielone groblą sztuczne stawy. Białowieża graniczy od północy z Białowieskim Parkiem Narodowym, od północnego zachodu z Pogorzelcami, od zachodu ze Zwierzyńcem. Niedaleko, w odległości 2 km na południe, znajduje się polsko-białoruskie piesze przejście graniczne z w Grudkach. To w tym miejscu żyje największa wolna populacja żubrów.

Białowieża pomimo swoich niewielkich rozmiarów, ma do zaoferowania wiele atrakcji. Zwiedzanie warto zacząć od Parku Pałacowego, założonego pod koniec XIX wieku. Znajduje się w nim Muzeum Przyrodniczo-Leśne Białowieskiego Parku Narodowego, gdzie można podziwiać zbiory z dziedziny zoologii i botaniki. W Parku Pałacowym uwagę przyciąga również dworek gubernatora grodzieńskiego z 1845 roku. Niegdyś znajdował się tu także pałac zbudowany pod koniec XIX wieku na polecenie cara Aleksandra III. Ciekawym obiektem jest też obelisk upamiętniający polowanie Augusta III Sasa w 1752 roku.

Cerkiew pw. św. Mikołaja Cudotwórcy to kolejne z miejsc warte odwiedzenia Wyświęcenie świątyni miało miejsce w 1895 roku. Świątynię z czerwonej cegły wieńczą dwie kopuły. Sprowadzony z Petersburga ikonostas wykonany jest z chińskiej porcelany.

W Białowieży trzeba też zobaczyć dworzec kolejowy Białowieża Towarowa z 1903 roku. Na dworcu stoją zabytkowe wagony, w których można nocować i by poczuć ducha tamtych czasów. Jest to także punkt początkowy do wycieczek drezynami.

Najciekawszym fragmentem Puszczy Białowieskiej jest obszar objęty ścisłą ochroną. Wszystko pozostawione jest tam naturze bez ingerencji człowieka. Rezerwat można zwiedzać wyłącznie z przewodnikiem po wcześniejszym umówieniu się na konkretny termin i godzinę.

Jedną z najczęściej odwiedzanych atrakcji jest powstały w 1936 roku Rezerwat Pokazowy Żubrów.  Jest położony około trzech kilometrów od Białowieży w kierunku Hajnówki. Można dojechać tu między innymi żółtym szlakiem rowerowym. W rezerwacie można zobaczyć różnych mieszkańców puszczy. Początkowo obejmował on ochroną koniki typu tarpan, które można oglądać do dziś. Są tam też łosie, jelenie, sarny, dziki, żubronie oraz oczywiście żubry. Atrakcją jest również grupa wilków i ryś.

Bardziej aktywni turyści mogą skorzystać też z licznych szlaków rowerowych w Białowieży i jej bliskich okolicach. Najbardziej popularne to:

• Szlak Transgraniczny oznaczony kolorem żółtym. Mierzy on 58 kilometrów i łączy Narew z Nowym Dworem na Białorusi. Na pieszo-rowerowym przejściu Białowieża-Piererow możliwy jest ruch bezwizowy.
• Green Velo to trasa rowerowa, która biegnie wzdłuż wschodniej granicy Polski. Cały szlak mierzy 2000 km, w Puszczy Białowieskiej można pokonać odcinek o długości 31 km. Można dostać się nim z Białowieży do Hajnówki lub do wsi Siemianówka.
• Podlaski Szlak Bociani w całości mierzy 206 km, z czego 24-kilometrowy odcinek biegnie przez Puszczę Białowieską. Swój początek ma w Białowieży, prowadzi przez trzy parki narodowe (Narwiański, Biebrzański i Wigierski) i kończy się w Stańczykach.

Zapraszamy do obejrzenia galerii zdjęć z Białowieży w zimowej scenerii - LINK DO GALERII

tekst i fot.: Kamil Timoszuk
źródła: Urząd Gminy Białowieża, Tropster.pl, Podroze.se.pl