Odkrywamy Podlaskie Gminy – Orla
W ramach cyklu #OdkrywamyPodlaskieGminy poznajemy bliżej mieszkańców naszego regionu. Na facebookowym profilu Województwa Podlaskiego przedstawiamy jedną z nich. Dzisiaj zapraszamy do gminy Orla.
Orla jest gmina wiejską województwa podlaskiego. Znajduje się w powiecie bielskim. W 2009 roku w gminie wprowadzono język białoruski jako język pomocniczy, a w 2011 roku pojawiły się dwujęzyczne tablice z nazwami miejscowości
Gmina Orla ma bogatą przeszłość historyczną i tradycję. Najwcześniejszym przekazem archiwalnym dotyczącym Orli jest wzmianka pochodząca z 1507 roku dotycząca nadania tych terenów wojewodzie trockiemu Jaśkowi Iwanowiczowi. Natomiast prawdziwy rozkwit Orli datuje się od 1634 roku, gdy uzyskała ona prawa miejskie. Kwitł wtedy handel, życie kulturalne i polityczne, a miasto stało się ośrodkiem ruchu kalwińskiego.
Liczna społeczność żydowska
Duży wkład w rozwój Orli wniosła osiadła tutaj licznie społeczności żydowska. W 1765 roku gmina żydowska w Orli wraz z okolicznymi wsiami liczyła aż 1358 wyznawców i była dwukrotnie większa od gminy białostockiej.
W okresie zaborów – w 1874 roku, niestety, utraciła prawa miejskie i nastąpił regres w jej rozwoju. Tragicznym zdarzeniem w jej historii był pożar z 1937 roku, który zniszczył prawie 30 proc. zabudowań tej miejscowości.
Kolejnym dramatycznym wydarzeniem była eksterminacja przez hitlerowców podczas II wojny światowej wszystkich mieszkających w Orli Żydów. A w 1941 roku było ich 2 tys. i stanowili około 75 proc. mieszkańców Orli.
Większość terenu gminy stanowią użytki rolne
Obecnie gmina Orla położona jest w południowo-wschodniej części województwa podlaskiego. Przez jej obszar biegną szlaki komunikacyjne: droga krajowa do granicy państwa, droga wojewódzka do Białowieży oraz liczne drogi powiatowe i gminne. Gmina Orla zalicza się również do Obszaru Funkcjonalnego Zielone Płuca Polski.
Ogólna powierzchnia gminy wynosi blisko 16 tys. ha, w tym aż 12,7 tys. ha stanowią użytki rolne. W całej gminie, według ostatnich danych, zamieszkuje 3 214 mieszkańców, większość z nich jest wyznania prawosławnego.
Synagoga, cerkiew i „szeptucha”
Najważniejsze zabytki i atrakcje Orli, to:
- synagoga murowana z drugiej połowy XVIII wieku w stylu barokowym,
- kirkut żydowski z XVIII wieku,
- drewniana cerkiew prawosławna pw. św. Michała Archanioła z 1797 roku z drewnianą dzwonnicą z 1874 roku,
- cmentarz prawosławny z początku XIX wieku z cerkwią cmentarną pw. Świętych Cyryla i Metodego z 1870 roku.
Z kolei dla wielu mieszkańców naszego regionu Orla kojarzy się głównie z legendą „szeptuchy”, czyli osoby traktowanej jako tzw. uzdrowicielka ludowa. Mimo że ma ona już ponad 90 lat, nadal przyjmuje, a przed jej domem wciąż stoją samochody z rejestracjami z całej Polski, a nawet z zagranicy.
oprac.: Jerzy Górko na podstawie: www.orla.pl; www.wikipedia.pl
red.: Barbara Likowska-Matys
fot.: Kamil Timoszuk