30 kwietnia – Prawosławny Wielki Piątek
W tradycji Cerkwi Prawosławnej i innych obrządków wschodnich, Wielki Piątek zajmuje szczególne miejsce w okresie Wielkiego Tygodnia. W tym roku przypada on 30 kwietnia. Najważniejszym jego elementem jest wieczorne uroczyste nabożeństwo symbolizujące pogrzeb Chrystusa.
Na początku tego nabożeństwa czytane są proroctwa i kompozycja składająca się z opowiadania różnych Ewangelistów. Gdy chór śpiewa sticherę: „Ciebie obleczonego światłością niczym szatą, zdjęli z drzewa Józef z Nikodemem...”, kapłan okadza całun zwany w prawosławiu „płaszczenica”. Jest to wyhaftowany na płótnie lub wypisany na ikonie wizerunek umarłego Chrystusa.
Następnie, na pamiątkę zniesienia Jezusa z krzyża, następuje uroczyste przeniesienie „płaszczenicy” do środkowej części cerkwi, gdzie zostaje ona umieszczona na specjalnie przygotowanym stole symbolizującym grób. Na zakończenie nabożeństwa kapłani i wierni składają pokłon i całują „płaszczenicę”. Jej adoracja trwa aż do początku nabożeństwa wielkanocnego. Często przed prawosławnymi świątyniami ustawiają się w tym celu ogromne kolejki.
Dla wiernych wszystkich obrządków wschodnich, Wielki Piątek to najściślejszy postny dzień w kalendarzu liturgicznym. Każdy, komu pozwala na to zdrowie, powinien powstrzymać się od przyjmowania pokarmów przez cały dzień, aż do pokłonienia się „płaszczenicy” na wieczornym nabożeństwie. Dla wielu wiernych, ten ścisły post nie kończy się w piątkowy wieczór, a zachowywany jest przez Wielką Sobotę aż do wielkanocnego śniadania po nocnej Liturgii.
oprac. Jerzy Górko