Obchody rozpoczęło złożenie kwiatów w miejscach pamięci, przed: pomnikiem Armii Krajowej przy ul. Kilińskiego, tablicą umieszczoną na budynku kina Ton na Rynku Kościuszki, a także tablicą upamiętniającą gen. bryg. Władysława Liniarskiego przy ulicy jego imienia. Dodatkowo, na placu przed Teatrem Dramatycznym w Białymstoku, została otwarta wystawa poświęcona AK oraz gen. bryg. Władysławowi Liniarskiemu „Mścisławowi”.

– To była najsilniejsza organizacja, która walczyła z okupantem. To byli ludzie, którzy stanęli do walki o to, żebyśmy żyli w wolnym i niepodległym kraju – mówił Artur Kosicki. – Okres działalności Armii Krajowej jest wspaniałym rozdziałem w polskiej historii, z którego jesteśmy dumni. Naszą przyszłość powinniśmy budować opierając się o wartości, jakimi kierowali się żołnierze Polskiego Państwa Podziemnego.

Obudzić ducha w narodzie

Armia Krajowa powstała 14 lutego 1942 r. na rozkaz Naczelnego Wodza generała Władysława Sikorskiego.

– Było to przekształcenie struktur już istniejących, które powstały w czasie kampanii wrześniowej – Związku Walki Zbrojnej – w szerszą organizację, ogólnonarodową armię, która miała zajmować się samoobroną, przygotowywać naród do powstania – opowiadał uczestniczący w uroczystościach Piotr Kardela, dyrektor białostockiego oddziału Instytutu Pamięci Narodowej (IPN).

Jak dodał wojewoda Bohdan Paszkowski, „chodziło o zjednoczenie wszystkich organizacji zbrojnych”.

Jerzy Antoni Rybnik – syn Niezłomnego Żołnierza, AK-owca, ppłk. Aleksandra Rybnika ps. „Dziki” przyznał z kolei, że bycie potomkiem bohatera ukształtowało jego przekonania.

– Ważne jest to, że społeczeństwo polskie kultywuje tę pamięć, że ojciec jest takim przykładem właściwej postawy. Oddał życie za ojczyznę suwerenną i niepodległą, i ta pamięć mu się po prostu należy – podkreślał. – To jest rzecz dziś najważniejsza, bo tylko w ojczyźnie wolnej można realizować swoje polskie sprawy. Jestem dumny, że miałem takiego ojca.

Bohaterska łączniczka

Bohaterów AK upamiętniono także na skwerze przed białostockimi „Spodkami”. Marszałek Artur Kosicki oraz Barbara Bojaryn-Kazberuk – dyrektor Podlaskiego Instytutu Kultury (PIK) złożyli kwiaty przed tablicą poświęconą Jadwidze Dziekońskiej ps. „Jadzia”, łączniczce AK, która zginęła tragicznie zastrzelona w 1943 r. przez Niemców.

– To jest wzór do naśladowania także dzisiaj dla młodych ludzi, którzy szukają często wartości gdzieś poza tymi wartościami, które są uniwersalne. Warto pamiętać o takich osobach, nie tylko przy okazji rocznicy powstania Armii Krajowej – podkreślała dyrektor PIK.

Obchodów 80. rocznicy powstania AK dopełni wieczorne podświetlenie narodowymi barwami gmachu Opery i Filharmonii Podlaskiej, instytucji podległej samorządowi województwa.

W poniedziałkowych uroczystościach – zorganizowanych przez Marszałka Województwa Podlaskiego, Wojewodę Podlaskiego, Instytut Pamięci Narodowej oraz Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej – udział wzięli m.in.: reprezentanci służb mundurowych i duchowieństwa, harcerze, przedstawiciele środowisk patriotycznych. 

***

14 lutego 1942 r., na rozkaz Naczelnego Wodza generała Władysława Sikorskiego, istniejący dotychczas Związek Walki Zbrojnej (ZWZ) – zbrojne struktury Polskiego Państwa Podziemnego, został przemianowany na Armię Krajową (AK). Jej powstanie przyczyniło się do stworzenia jednolitej struktury wojskowej w okupowanym kraju, będącej reprezentantem prawowitego Rządu Rzeczypospolitej Polskiej na uchodźstwie. Armii Krajowej podporządkowały się bowiem inne organizacje konspiracyjne walczące o niepodległość Polski. Dzięki temu szeregi polskiego ruchu oporu zyskały na liczebności, a jego działania nabrały mocy i intensywności. Walka oddziałów Armii Krajowej z okupantem stanowiła ważny wkład w działania zbrojne aliantów przeciwko III Rzeszy. Szczegóły można znaleźć w artykule pt.: 80. rocznica utworzenia Armii Krajowej.

Anna Augustynowicz
red.: Małgorzata Sawicka
fot.: Mateusz Duchnowski