O trudnościach w obszarze opieki psychiatrycznej dzieci i młodzieży wiadomo od dawna. Jednym z głównych powodów tej sytuacji są braki kadrowe, niedofinansowanie świadczeń, często też infrastruktura. Jak podkreślał Artur Kosicki, Marszałek Województwa Podlaskiego i gospodarz II Konwentu Marszałków Województw RP, problem – choć w różnym stopniu – dotyczy wszystkich regionów Polski.

- Dlatego, jako włodarze województw uznaliśmy, że ten temat musi znaleźć się w programie konwentu. Sytuacja jest trudna i wymaga działania - mówił. 

Zapowiedział również, że podczas trwającego konwentu zostanie przyjęte stanowisko marszałków, w sprawie opieki psychiatrycznej dzieci i młodzieży.

Trudny czas pandemii – fatalny wpływ izolacji na psychikę dzieci i młodzieży

Zamknięcie szkół, ograniczenie kontaktów z rówieśnikami, a często też narażenie na przemoc w rodzinie, problemy finansowe rodzin, ale też śmierć bliskich – to jedne z głównych czynników ryzyka wystąpienia problemów psychicznych, na które narażona jest młodzież podczas pandemii.
Jak podkreślał prof. Wolańczyk, bardzo dużym czynnikiem ryzyka jest też problem w dostępie do pomocy psychologicznej i psychiatrycznej. A ten w dobie pandemii, przy przeciążonej służbie zdrowia i przesuwaniu środków na walkę z COVID19 jest bardzo utrudniony.
Dodał, że co jedenaste dziecko w Polsce nie ma nikogo w swoim otoczeniu, na kogo mogłoby liczyć. Taki kontakt, choćby z psychologiem, nauczycielem czy rówieśnikiem jest konieczny, aby zmniejszyć ryzyko choroby, a nawet samobójstwa.
Podkreślał, że pozytywnym aspektem pandemii w oferowaniu pomocy psychologicznej jest rozwój poradnictwa telemedycznego, zwłaszcza psychoterapeutycznego. Zwiększyło to dostępność tych usług dla mieszkańców mniejszych miejscowości.
Jako jedno z rozwiązań trudnej sytuacji w obszarze zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży profesor Wolańczyk podał wdrożenie systemu ułatwiającego powrót do szkół, modyfikację systemu edukacji w sposób zmniejszający nasilenie stresu szkolnego.

Reforma opieki psychiatrycznej dzieci i młodzieży

Rząd Mateusza Morawieckiego rozpoczął jeszcze przed epidemią reformę psychiatrii dziecięcej. Stworzono podstawy prawne do zbudowania trójstopniowego systemu psychiatrycznej opieki zdrowotne: ośrodki środowiskowej pomocy psychologicznej, poradnie zdrowia psychicznego i oddziały dzienne i oddziały stacjonarne. Część placówek przygotowując się do nowego systemu poszerzyła swoją ofertę przede wszystkim o oddziały dzienne. W ramach takiego modelu opieki psychiatrycznej w grudniu 2020 r. powstał m.in. Ośrodek Środowiskowej Opieki Psychologicznej i Psychoterapeutycznej dla Dzieci i Młodzieży w Sokółce.
W skali kraju ma powstać 100 takich ośrodków.
W styczniu br. premier Mateusz Morawiecki zadeklarował, że z budżetu państwa na opiekę psychiatryczną dla dzieci i młodzieży zostanie przeznaczonych 220 mln złotych.
Prof. Wolańczyk zaznaczył, że konieczna jest kontynuacja reformy w sposób konsekwentny i budowanie kadr.
Poinformował, że obecnie trwają prace dotyczące retaryfikacji świadczeń psychiatrycznych dla dzieci i młodzieży.

Zaburzenia psychiczne dzieci i młodzieży to „tykająca bomba” zgodnie przyznawali uczestnicy konwentu. 
W większości województw sytuacja jest trudna zarówno pod względem kadrowym, jak i finansowym. Lekarzy specjalizujących się w psychiatrii dziecięcej jest niewielu - około 400 w całej Polsce.

- Dzieci są w dramatycznej sytuacji, pandemia nie tylko pokazała dotychczasowe potrzeby, ale zwielokrotniła problemy w tym zakresie – mówiła Elżbieta Polak, Marszałek Województwa Lubuskiego.

Natomiast Elżbieta Lanc, Członek Zarządu Województwa Mazowieckiego zwróciła uwagę, że w należy tworzyć środowiska wsparcia psychologicznego i włączać w nie też nauczycieli.
Marszałek Artur Kosicki mówił o trudnej sytuacji psychiatrii dziecięcej w Podlaskiem. Zaznaczył, że samorząd wspólnie z rządem dokładają wszelkich starań, aby jak najszybciej ta sytuacja się zmieniła.
Przypomniał, że w trakcie budowy jest Centrum Psychiatrii Dziecięcej i Doorosłych przy szpitalu klinicznym w Białymstoku. Na ten cel Zarząd Województwa Podlaskiego przeznaczył 17 mln zł z funduszy unijnych i 23 mln zł z budżetu państwa.

Podczas środowego posiedzenia konwentu marszałkowie przyjęli stanowisko w sprawie finansowania opieki psychiatrycznej. 

Aneta Kursa/Paulina Dulewicz
red.: Marcin Nawrocki
fot. Piotr Baulewicz