Podlaski Wojewódzki Konserwator Zabytków – prof. Małgorzata Dajnowicz wpisała do rejestru zabytków województwa podlaskiego bryłę i elewacje domu mieszkalnego przy ul. Złotej 8. - jednego z  najciekawszych obiektów drewnianej architektury w Białymstoku.

- Oprócz wartości artystycznych bryła i elewacje domu mieszkalnego przy ul. Złotej 8 w Białymstoku posiadają wartości naukowe oraz walory urbanistyczne i krajobrazowe. Zachowana bryła wskazuje na przedwojenne rozplanowania tej części miasta, które po II wojnie światowej uległo znacznym przekształceniom. – mówi prof. Małgorzata Dajnowicz.

Budynek cechuje oryginalna zwarta, proporcjonalna bryła, której znaczącym i najbardziej reprezentacyjnym elementem jest naczółkowy dach mansardowy z facjatami w obu połaciach.

Forma dachu mansardowego wywodzi się z francuskiej architektury XVII wieku. Obok funkcji zwiększającej powierzchnię mieszkalną poddasza, dachy mansardowe stosowano również ze względów dekoracyjnych m.in. willach, domach miejskich i kamienicach.

Do powyższych wartości artystycznych należy dodać dekoracyjne odeskowanie elewacji z charakterystyczną dla dzielnicy Bojary „jodełką” umieszczaną w partii podokiennej, ozdobne deskowanie szczytów oraz kanelowane pilastry z oprofilowaną głowicą z motywem rombu ujmujące naroża budynku.

Sama ulica Złota została wytyczona w 1927 roku jako łącznik między ulicami Sienkiewicza a Sobieskiego w celu ułatwienia komunikacji. Jej przebieg nie zmienił się do dzisiaj. Ponadto dom przy ul. Złotej 8 stanowi dzieło minionej epoki jako przykład drewnianego budownictwa mieszkalnego – okazałej willi miejskiej, wznoszonego w okresie międzywojennym na terenie miasta. Jak podkreśla Małgorzata Dajnowicz  zachowana oryginalna, proporcjonalna bryła i dekoracyjnie szalowane elewacje posiadają charakterystyczne cechy drewnianej architektury Bojar. Ponadto stanowią integralny element historycznej, drewnianej zabudowy tej białostockiej dzielnicy.

Dom mieszkalny przy ul. Złotej 8 w Białymstoku stanowi dokument historii rozwoju architektonicznego i urbanistycznego Białegostoku  w dwudziestoleciu międzywojennym.

Zarówno bryła budynku jak i dekoracyjne drewniane elewacje domu przetrwały działania wojenne bez większych uszkodzeń.  


źródło: Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Białymstoku
oprac. Aneta Kursa