Obchody Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych w Podlaskiem
Uroczystości rozpoczną się na Cmentarzu Wojskowym w Białymstoku. Tam przedstawiciele władz, organizacji kombatanckich i podlaskiej młodzieży złożą kwiaty i zapala znicze. 1 marca, prawdopodobnie ok. godz. 12.00 odbędzie się pogrzeb żołnierzy podziemia antykomunistycznego Zygmunta i Lucjana Marchelów. Bracia Marchelowie zostali osadzeni i rozstrzelani po pokazowym procesie „w ekspresowym tempie” w grudniu 1946 r.

- Odnaleźliśmy ich, zidentyfikowaliśmy i stawiamy im pomnik – mówił Piotr Kardela podczas spotkania z dziennikarzami.

Dyrektor IPN poinformował, że w uroczystościach pogrzebowych, prawdopodobnie weźmie udział prezydent Andrzej Duda.
Zwieńczeniem obchodów będzie uroczysty koncert w Operze i Filharmonii Podlaskiej. Usłyszymy „Psalmy dla Niezłomnych” w wykonaniu Suwalskiego Chóru Kameralnego Viva Musica. Koncert będzie transmitowany w Polskim Radiu Białystok, a IPN wspólnie z urzędem marszałkowskim planuje wydać płytę z tego wydarzenia.

Postać majora Zygmunta Szendzielarza ,,Łupaszki” w miejskiej przestrzeni
To wspólna akcja Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podlaskiego (UMWP), Instytutu Pamięci Narodowej (IPN) i Podlaskiego Instytutu Kultury (PIK). Jej celem jest upamiętnienie 69. rocznicy śmierci legendarnego dowódcy 5. Wileńskiej Brygady AK. Jest to też inauguracja regionalnych obchodów Narodowego Dnia Żołnierzy Wyklętych. Banery z wizerunkiem mjr. Zygmunta Szendzielarza "Łupaszki” zostały zawieszone na wieżowcach znajdujących się przy ul. Kopernika i Branickiego. 

- Chcemy pamiętać o naszych bohaterach narodowych, chcemy edukować, i chcemy pielęgnować tradycje niepodległościowe – mówił dyrektor IPN.

Piotr Kardela podkreślał, że postać mjr. Zygmunta Szendzielarza ,,Łupaszki” jest symbolem walki z reżimem komunistycznym.

- W powszechnej opinii Polaków, jest osobą, która najbardziej kojarzy się z walkami niepodległościowymi – podkreślał Piotr Kardela.


Godnie uczcić bohaterów
W organizację tegorocznych obchodów Narodowego Święta Żołnierzy Wyklętych włączył się również Urząd Marszałkowski Województwa Podlaskiego. Artur Kosicki podkreślał, że jako marszałek województwa czuje się w obowiązku współuczestniczyć w przygotowywaniu świąt, których celem jest pielęgnowanie tradycji niepodległościowych.

    -  To jest ważne abyśmy pamiętali o naszych bohaterach i abyśmy tę pamięć pielęgnowali i przekazywali z młodszym pokoleniom – mówił marszałek -  To święto ludzi, którzy oddali życie, abyśmy my dzisiaj mogli żyć w wolnym i niepodległym kraju.
 
Dlatego, jak podkreślał marszałek, jedną z form uczczenia pamięci bohaterów było umieszczenie na dwóch białostockich wieżowcach gigantycznych banerów z wizerunkiem jednego z najbardziej rozpoznawalnych bohaterów podziemia antykomunistycznego.  

- Jesteśmy winni oddać pamięć i złożyć hołd człowiekowi, który walczył o wolność Polski i został przez reżim komunistyczny potraktowany tak bestialsko. Jesteśmy to winni majorowi Zygmuntowi Szendzielarzowi – mówił marszałek Kosicki.

Marszałek zwrócił się też z apelem do środowisk kwestionujących bohaterstwo majora „Łupaszki” i innych żołnierzy podziemia antykomunistycznego, aby obchodów Narodowego Święta Żołnierzy Wyklętych nie wykorzystywali do celów politycznych.

 - Dzielenie nas, społeczności tak wielokulturowej jest obłudne. Dlatego apeluję, abyśmy czcili naszych bohaterów godnie i z należytym szacunkiem – mówił Artur Kosicki.

ak/red.is

***

Zygmunt Szendzielarz  ps. „Łupaszka” (1910–195),

Oficer służby stałej WP, dowódca szwadronu 4 Pułku Ułanów Zaniemeńskich, w okresie okupacji dowódca 5.Wileńskiej Brygady, od 1945 r. w strukturach eksterytorialnego Okręgu Wileńskiego AK.

Urodził się 12 marca 1910 r. w Stryju (woj. stanisławowskie), w rodzinie urzędnika kolejowego. Już na początku 1940 r. rozpoczął działalność konspiracyjną. W 1943 r. z żołnierzy rozbitego oddziału por. Antoniego Burzyńskiego (ps. „Kmicic”) odtworzył oddział partyzancki, który przeszedł do historii jako 5. Wileńska Brygada, zwana także Brygadą Śmierci. Od wiosny 1945 r. dowodził Brygadą na Białostocczyźnie, a od 1946 r. na Pomorzu.

Aresztowany przez UB dnia 30 czerwca 1948 r. przeszedł okrutne śledztwo w X Pawilonie przy ul. Rakowieckiej. 2 listopada 1950 r. przez Wojskowy Sąd Rejonowy w Warszawie został skazany na 18-krotną karę śmierci. Wyrok wykonano 8 lutego 1951 r. w więzieniu mokotowskim. Wyrok ten w 1993 r. unieważniono.

Wiosną 2013 r. w kwaterze „Ł” (tzw. Łączce) Cmentarza Wojskowego na Powązkach w Warszawie odnaleziono, a następnie zidentyfikowano Jego szczątki. Uroczysty państwowy pogrzeb odbył się 24 kwietnia 2016 r. na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach.

Awanse: podporucznik (1934), porucznik (1937), rotmistrz (1943), major (1944), podpułkownik (29 lutego 2016 r.), pułkownik (24 kwietnia 2016 r.). Odznaczenia, m.in.: Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski, Order Virtuti Militari, Krzyż Walecznych.