32. rocznica przywrócenia naszemu państwu nazwy Rzeczpospolita Polska oraz korony Orłu Białemu w godle Polski
32 lata temu, 29 grudnia 1989 roku, posłowie tzw. „Sejmu kontraktowego” uchwalili ważną nowelizację Konstytucji Polski. Na jej mocy przywrócona została historyczna nazwa naszego państwa – Rzeczpospolita Polska oraz korona Orłu Białemu w godle kraju. Zdaniem wielu historyków, właśnie te zmiany były symbolicznym końcem okresu komunizmu w Polsce.
Do przeszłości odeszła dotychczasowa nazwa – Polska Rzeczpospolita Ludowa, obowiązująca przez 37 lat, od chwili uchwalenia tzw. „stalinowskiej” konstytucji w 1952 roku.
Zastąpić Mazurka Dąbrowskiego
Komuniści zdawali sobie sprawę z tego, czym dla Polaków była tradycja narodowa. Biało-czerwone barwy i orzeł w koronie krzepiły serca w okresie zaborów, dając wiarę w odrodzenie niepodległego kraju. Podobnie było w latach II wojny światowej, gdy z narodowymi symbolami na mundurach, żołnierze i partyzanci przelewali krew w imię wolnej i suwerennej Polski. Dlatego tak bardzo komunistycznym władzom zależało na odebraniu społeczeństwu tych jakże ważnych, narodowych wartości.
Notabene w 1952 roku chciano zmienić nie tylko nazwę i herb Polski, ale również zastąpić Mazurka Dąbrowskiego nowym hymnem, wzorowanym na jakiejś rewolucyjnej pieśni. Dyspozycje jego napisania otrzymał znany poeta – Władysław Broniewski. Temu pomysłowi wysuniętemu przez I sekretarza rządzącej partii komunistycznej – Bolesława Bieruta, o ironio losu – sprzeciwił się sam Józef Stalin. Stwierdził on bowiem, że Mazurek Dąbrowskiego to „ładna piosenka”.
Wykreślone ideologiczne zapisy
Na szczęście więc w 1989 roku nie trzeba było przywracać hymnu Polski. Co ciekawe jednak, wśród posłów głosujących 29 grudnia 1989 roku przywrócenie naszemu państwu nazwy Rzeczpospolita Polska i korony Orłu Białemu znalazło się kilkunastu przeciwników tej idei. Wprawdzie za zmianą opowiedziało się 374 posłów, ale 11 wstrzymało się od głosu, a 1 był przeciw.
Dokonana nowelizacja Konstytucji weszła w życie dwa dni później, 31 grudnia 1989 roku. W noweli zmieniono cały artykuł 1. Posłowie wykreślili między innymi ideologiczne zapisy o przyjaźni ze Związkiem Radzieckim oraz regulacje dotyczące przewodniej roli PZPR.
Nowy artykuł 1. ustawy głosił: „Rzeczpospolita Polska jest demokratycznym państwem prawnym, urzeczywistniającym zasady sprawiedliwości społecznej”. Oprócz zmian ustrojowych wprowadzono zapisy o pluralizmie politycznym i swobodzie tworzenia partii politycznych. Zagwarantowano swobodę działalności gospodarczej, ochronę własności oraz udział samorządu terytorialnego w sprawowaniu władzy.
opr. Jerzy Górko
red.: Barbara Likowska-Matys
