Za pierwszą polską kawalerię należy uznać drużynę książęcą Mieszka I. W następnych latach trzonem polskich sił zbrojnych była ciężka kawaleria uzbrojona w kopie, miecze oraz tarcze i zbroje. Największym sukcesem militarnym jazdy polskiej w tym okresie było pokonanie wojsk krzyżackich w słynnej bitwie pod Grunwaldem w 1410 roku. Natomiast złotą erą polskiej jazdy okazał się XVII wiek, gdy istniała słynna husaria.

Wspaniałe zwycięstwa Husarii

Husaria przez długi okres stanowiła elitę jazdy nie tylko w kraju, ale i Europie. Wyróżniała się pod każdym względem – taktyki, uzbrojenia, liczby zwycięstw. Wygrywała ona bitwy, nawet kiedy przeciwnik miał przewagę liczebną.

Wśród sukcesów husarii warto wskazać choćby zwycięstwo pod Chocimiem nad Tatarami i Turkami w 1673 roku, kiedy to liczący około 650 osób oddział jazdy polsko-litewskiej, w większości składającej się z husarzy, pod dowództwem Jana Karola Chodkiewicza, pokonał kilkukrotnie silniejszego przeciwnika. Inna słynna bitwa z udziałem husarii miała miejsce w 1686 roku pod Wiedniem. Dzięki odsieczy polskiej kawalerii udało się wówczas pokonać Turków i ocalić Austrię oraz całą Europę przed zalewem muzułmańskim.

Słynna szarża ułanów pod Somosierrą

Po rozwiązaniu husarii, sławę zaczęli zyskiwać polscy ułani. Szlak ich znakomitych zwycięstw zaczął się od wojen napoleońskich. Do szczególnej legendy przeszła ich szarża pod Somosierrą w 1808 roku, utrwalona w niejednym obrazie, czy dziele literackim.

Godnymi kontynuatorami chwały ułanów napoleońskich były oddziały polskiej kawalerii walczące w 1920 roku w wojnie z bolszewikami. Kulminacyjnym momentem w tych działaniach wojennych była wspomniana na wstępie bitwa pod Komarowem. Wtedy to, nasi żołnierze pokonali bolszewicką 1. Armię Konną Siemiona Budionnego. Zwyciężenie 4-krotnie silniejszej armii wroga było punktem zwrotnym walk na froncie południowym w czasie wojny polsko-bolszewickiej.

Powrót do kawaleryjskich tradycji

Po zakończeniu drugiej wojny światowej, rząd komunistyczny nakazał rozwiązanie wszystkich pułków kawalerii Ludowego Wojska Polskiego. W 1949 roku przerwano polską tradycję kawaleryjską. Dopiero po upadku PRL zaczęto wracać do chlubnej historii.

Obecnie w Polsce działa Szwadron Kawalerii Wojska Polskiego, powołany 1 czerwca 2000 roku. Wchodzi on w skład Batalionu Reprezentacyjnego Wojska Polskiego. Stacjonuje w obiektach przy ul. Kozielskiej w Warszawie i w Starej Miłosnej.

oprac.: Jerzy Górko
red.: Paulina Tołcz
fot.: Kamil Timoszuk