103. rocznica odzyskania niepodległości przez Białystok
Mijają 103. lata od odzyskania niepodległości przez Białystok. Stało się tak kilka miesięcy później, niż w innych częściach kraju – 19 lutego 1919 roku. Powodem tej sytuacji był fakt, iż od listopada 1918 roku przez nasz region wycofywała się z Ukrainy do Prus Wschodnich, ogromna, 300-tysięczna armia niemiecka. Uchroniło to tereny Polski centralnej przed negatywnymi skutkami przemarszu zdemoralizowanych wojsk niemieckich wstępnie planowaną trasą ich odwrotu – przez Warszawę do Berlina.
Odejście Niemców
Odłożenie w czasie odzyskanie niepodległości przez Białystok było trudną moralnie, ale słuszną politycznie decyzją podjętą przez Józef Piłsudskiego. Nad głową odradzającego się państwa polskiego pojawiło się bowiem inne groźne niebezpieczeństwo w postaci komunistycznej Rosji. Dlatego w umowie dotyczącej wycofywania się armii niemieckiej znalazł się zapis, iż wojska polskie mogą natychmiast wkraczać na tereny opuszczone przez Niemców, aby zapobiec ich zajęciu przez posuwające na zachód oddziały bolszewickie.
W wyniku zawartych porozumień, Niemcy opuścili Białystok 19 lutego 1919 roku. Ich ostatnie oddziały odjechały z dworca kolejowego w godzinach popołudniowych.
Ogromna radość mieszkańców
Jeszcze tego samego dnia – wieczorem, do naszego miasta przybyły pierwsze patrole wojsk polskich. Byli to żołnierze z 4 Pułku Ułanów Zaniemeńskich. Oczekiwały na nich tłumy mieszkańców Białegostoku. Powitali oni wjeżdżający, jeszcze niewielki, polski oddział z ogromną radością – w górę poleciały czapki i kapelusze oraz rozległy się gromkie okrzyki: Niech żyje Polska! Wiwat Armia!
Mieszkańcy zorganizowali przybyłym żołnierzom poczęstunek w cukierni Lubczyńskich, ciesząc oczy polskimi emblematami na mundurach. Następnego dnia nad ranem, do miasta dotarły większe jednostki – piechota pod dowództwem ppłk. Stefana Pasławskiego oraz ułani rtm. Michała Nowickiego. Główne zaś uroczystości objęcia władzy polskiej w Białymstoku odbyły się 22 lutego 1919 roku.
Koniec zaborczej niewoli
Tak dobiegła końca licząca aż 124 lata niewola zaborów w Białymstoku. Zaczęły się organizować władze – już od 19 lutego 1919 roku oficjalnie już działał Tymczasowy Komitet Miejski z Józefem Puchalskim na czele.
Natomiast 2 sierpnia 1919 roku Białystok stał się stolicą nowo utworzonego województwa białostockiego. W naszym mieście rozpoczęło się pełne radości, ale także pełne trudów i wyzwań, życie w odrodzonej Polsce.
oprac.: Jerzy Górko
na podst.: www.dzieje.pl; www.bialystok.ap.gov.pl
