13 kwietnia – Dzień Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej
Dzień Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej został ustanowiony uchwałą Sejmu RP w 2007 r. Przypada w rocznicę opublikowania przez Niemców w 1943 r. informacji o odkryciu w ZSRR masowych grobów oficerów Wojska Polskiego zamordowanych przez sowieckie organy bezpieczeństwa – NKWD w 1940 r.
Ginęli od strzału w tył głowy
Wiosną 1940 r. NKWD wymordowało z motywów politycznych blisko 22 tys. obywateli polskich wziętych do niewoli po agresji ZSRR na Polskę 17 września 1939 r. Byli wśród nich oficerowie Wojska Polskiego – wybitni dowódcy i stratedzy, policjanci, urzędnicy, uczeni, profesorowie wyższych uczelni, artyści, lekarze, nauczyciele i prawnicy. Stanowili elitę narodu, jego potencjał obronny, intelektualny i twórczy.
Jeńcy ginęli od strzału w tył głowy. Ofiary dokonanej zbrodni były pogrzebane w zbiorowych mogiłach – w Katyniu, Charkowie oraz Miednoje. Egzekucje trwały od kwietnia do maja 1940 r.
Transporty śmierci z Kozielska, Ostaszkowa i Starobielska
Polskich jeńców rozstrzelano na podstawie uchwały Biura Politycznego KC Wszechzwiązkowej Komunistycznej Partii (bolszewików) z 5 marca 1940 r. Decyzja została jednogłośnie zaakceptowana przez wszystkich członków Biura Politycznego – Stalina, Woroszyłowa, Mołotowa, Mikojana, Kalinina, Kaganowicza i Berię, którzy złożyli pod nią swoje podpisy.
Pierwsze transporty śmierci z polskimi jeńcami, formowane przez NKWD, ruszyły 3 kwietnia 1940 r. z obozów w Kozielsku, Ostaszkowie i Starobielsku. Likwidacja trzech obozów rozpoczęła się w tym samym czasie, według jednolitego planu przygotowanego i koordynowanego przez moskiewską centralę NKWD.
Przyznanie się do mordu nastąpiło dopiero po 50. latach
Informację o odkryciu masowych grobów w Katyniu podali Niemcy na konferencji prasowej 13 kwietnia 1943 r. Dwa dni później radio moskiewskie obarczyło zbrodnią hitlerowców, datując jej popełnienie na lipiec 1941 r. Próby wyjaśnienia sprawy przez rząd polski z pomocą Międzynarodowego Czerwonego Krzyża, doprowadziły do zerwania przez Kreml 25 kwietnia 1943 r. stosunków dyplomatycznych z Rządem Rzeczpospolitej Polskiej na uchodźstwie.
Wersję o eksterminacji jeńców przez hitlerowskie Niemcy, upowszechniano przez cały czas istnienia ZSRR i PRL. Do popełnienia zbrodni katyńskiej, Rosjanie przyznali się dopiero po pięćdziesięciu latach od jej dokonania – w 1990 roku.
oprac.: Jerzy Górko
red.: Paulina Tołcz
źródło: www.wikipedia.pl; www.dzieje.pl
