Stanisław Moniuszko urodził się 5 maja 1819 r. w Ubielu (obecnie jest to wieś na Białorusi, w obwodzie mińskim). Choć już od najmłodszych lat pod okiem matki uczył się grać na fortepianie, to dopiero, gdy w roku 1827 przeniósł się wraz z rodziną do Warszawy, otrzymał pełnoprawne i kompleksowe pierwsze wykształcenie w kierunku muzycznym.

Organizator Opery Polskiej

W 1837 r. wyjechał na studia do Berlina, a po ich ukończeniu zamieszkał w Wilnie. W tym mieście prężnie działał jako kompozytor, pedagog, ale także jako organista i organizator życia muzycznego. W 1848 r. w Wilnie przygotował i osobiście poprowadził prawykonanie na estradzie dwuaktowej wersji opery „Halka”.

Następnie przeniósł się do Warszawy, gdzie podjął się piastowania stanowiska dyrektora i organizatora Opery. Po triumfie, jaki odniosła 1 stycznia 1858 r. warszawska premiera nowej, czteroaktowej wersji "Halki", odbył podróż artystyczną do Niemiec i Francji. Po powrocie z niej, 1 sierpnia 1858 r. został powołany na stanowisko pierwszego dyrygenta Opery Polskiej w Teatrze Wielkim w Warszawie.

Kolejnym jego wielkim sukcesem artystycznym było wystawienie w 1865 r. opery „Straszny dwór”. Wywołała ona wielki entuzjazm w środowisku muzycznym Polski i Europy.

Narodowa manifestacja

W ciągu swojego krótkiego, bo zaledwie 53-letniego życia, jako jeden z niewielu Polaków, stał się jeszcze przed śmiercią wybitną postacią. Na tyle znaczącą, że jego pogrzeb – 4 czerwca 1872 r. w Warszawie stał się narodową manifestacją, która szacuje się, że przyciągnęła nawet do 100 tys. ludzi.

oprac. Jerzy Górko
red.: Anna Augustynowicz