Prof. Tomasz Jasiński: data i przebieg chrztu Polski to równanie z 10 niewiadomymi
Wszystko, co aktualnie wiemy na temat chrztu Polski, to absolutnie umowne rzeczy - powiedział PAP mediewista, prof. Tomasz Jasiński. Według historyka okoliczności tego wydarzenia to dla dzisiejszej nauki wciąż "równanie z dziesięcioma niewiadomymi".
Prof. Jasiński z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza i PAN (Biblioteka Kórnicka) podkreślił, że nie istnieją żadne zapiski odnoszące się do dziennej daty chrztu, a wersji mówiącej o roku, w którym nastąpiło to wydarzenie jest "o kilka za dużo".
Jak wyjaśnił, pierwsze wzmianki o Mieszku I pochodzą z ok. 963 roku, kiedy mnich Widukind z Korbei opisuje dwie sytuacje z udziałem polskiego księcia. Według jednego opisu, banita i warchoł saski Wichman atakował wraz ze Słowianami połabskimi Mieszka i książę polański został pokonany w tych walkach dwukrotnie. Klęski te miały być jednym z głównych powodów przyjęcia przez Mieszka chrztu.
„Później ten sam kronikarz opisuje bitwę, którą stoczono, co wiemy z innych źródeł, 22 września 967 roku. Wtedy już Mieszko nazywany jest amicus imperatoris, czyli przyjaciel cesarza. Nie mógłby mieć takiego tytułu, gdyby nie był już ochrzczony, więc pewne jest raczej, że chrzest odbył się przed 967 rokiem, a jeszcze pewniej - że przed 22 września tegoż roku" - powiedział Jasiński.
Jak dodał, są jednak naukowcy, którzy przekonują, że do chrztu mogło dość wcześniej niż się powszechnie przyjmuje, np. w 965 roku.
Jedyna zapiska, którą można przyjmować za wiarygodną podaje jednak 966 rok. Zamieszczona jest ona w źródle, które nazywa się Rocznik Kapituły Krakowskiej, ale data chrztu została tam zapisana dopiero w 1266 roku, czyli trzy wieki później" - wyjaśnił Jasiński. Dodał, że autorzy tego rocznika przepisywali wcześniejszy, powstały mniej więcej w latach 80. X wieku.
Historyk powiedział, że obok odpisu z 1266 r., zachował się także wcześniejszy odpis z ok. 1125 r., w którym jednak wszystkie daty do 1000 r. zostały przesunięte o jeden rok i według tego rocznika chrzest Polski miał miejsce w 967 roku, co należało skorygować.
„Pierwotne źródło z X w. się nie zachowało, ale obydwa odpisy: z 1125 r., po korekcie, i z 1266 r. dowodzą, iż w pierwotnym roczniku rok 966 był podany jako data chrztu Polski. W żadnym jednak nie było nawet wzmianki o dacie dziennej" - podkreślił profesor.
Zdaniem Jasińskiego, dzienna data chrztu została po prostu wymyślona przez późniejszych kronikarzy i naukowców. „Przyjmowano, że jeżeli ktoś miał być uroczyście ochrzczony, a w przypadku Mieszka I zapewne tak było, i miałby nieograniczoną ilość czasu, to powinno to się odbyć najlepiej w Wielką Sobotę. W roku 966 ten dzień przypadał właśnie 14 kwietnia". Profesor zaznaczył także, że tylko nieliczne kroniki powstałe w tamtych czasach w ogóle odnotowywały fakt chrztu polskiego władcy. W kontynuacji kroniki Reginona, która została ofiarowana niemieckiemu cesarzowi Ottonowi I z okazji koronacji jego syna Ottona II w 967 roku nie było nawet najmniejszej wzmianki o Mieszku. „Państwo polskie było wtedy małe i można przypuszczać, że nie pisano o tym, bo nie wiadome było, jak to wszystko się rozwinie" - dodał.
Informacji na temat chrztu nie ma także w innych kronikach, np. Ibrahima Ibn Jakuba. "Dopiero późniejsi kronikarze, ok. 1014 roku, jak Thietmar piszą o chrzcie, ale szczególnie jego przebieg opisany jest w taki sposób, który sugeruje, że to bardziej ich wyobrażenia niż fakty historyczne" - podkreślił.
W ocenie Jasińskiego, sam fakt przyjęcia chrztu nie ulega żadnej wątpliwości, ale jego data może być także pewną mistyfikacją. Jak mówił, krążyły w tamtych czasach pogłoski, że Bolesław Chrobry urodził się jeszcze z ojca poganina.
Warto przypomnieć, że 14 kwietnia, w Gnieźnie odbywaja się Centralne Obchody 1050 rocznicy Chrztu Polski Natomiast w piątek i sobotę ( 16 i 17 kwietnia) uroczystości w Poznaniu.
Źródło: www.kurier.pap.pl
