Warsztaty zostały podzielone na dwie części, z których pierwsza skupiała się w przeważającej części na projektach realizowanych przez partnerów z krajów objętych inicjatywą Partnerstwa Wschodniego i ich znaczeniu dla lokalnych społeczności, natomiast w drugiej części większy nacisk został położony na problemy społeczne, z którymi borykają się kraje Partnerstwa Wschodniego i jak duże znaczenie ma wsparcie ze strony Unii Europejskiej.

W pierszej części warsztatów, które moderował pan Jerzy Kwieciński z Europejskiego Centrum Przedsiębiorczości głos zabrali: Michał Miłosz Zieliński - Kongres Kultury Partnerstwa Wschodniego; Weronika Czyżewska Poncyliusz – Pogranicze – sztuk, kultur, narodów; Krzysztof Łątka – Centrum Kompetencji Wschodnich; Ivan Schadranok – Odtworzenie szlaku wodnego E-40 na odcinku: Dniepr - Wisła; Paweł Lickiewicz – Open Eastbook Project

Pani Weronika Czyżewska-Poncylisz reprezentowała Centrum Sztuk Pogranicznych i Narodów z Sejn, które od 25 lat zajmuje się pracą kulturową i artystyczną na polsko- litewskiej granicy. Projekt Szkoła Pogranicza przy wsparciu Fundacji Solidarności Międzynarodowej, dedykowany jest dla Polski, Ukrainy, Gruzji i Białorusi. Jest to 2 letni program edukacyjny dla aktywistów, dziennikarzy, animatorów kultury. Uczestnicy zgłaszają konkretne projekty przeznaczone dla swoich lokalnych społeczności i pracują nad nimi razem z międzynarodowymi ekspertami. Projekty przygotowywane są w formie aplikacji. Centrum stara się znaleźć projekty które skupiają się na lokalnych społecznościach i mają potencjał by je wzmacniać i promować. Dotychczas już cztery projekty zostały wsparte finansowo i merytorycznie przez Centrum. Obecnie odbywa się finałowy warsztat w Krasnogródzie.

W trakcie prezentacji pana Michała Miłosza Zielińskiego została przedstawiona  historia kontaktów Lublina ze wschodem. Między innymi Pan Zieliński zaprezentował Program El kwadrat, który jest  przykładem współpracy Lublina ze Lwowem i wymiany kulturowej między miastami. Sztandarowym, zaprezentowanym projektem był Kongres Kultury Partnerstwa Wschodniego 2011, którego czterema filarami tematycznymi są: kultura i edukacja, kultura i rozwój, kultura i organizacja, kultura i niezależność. Podczas Kongresu zostały wypracowane rekomendacje i  założenia metodologiczne, które można znaleźć na stronie internetowej. Pierwsze dwa Kongresy Kultury Partnerstwa Wschodniego odbyły się w Lublinie, ale zaplanowano, że w 2015 r. odbędzie się we Lwowie  natomiast w 2017 w Tbilisi. Budżet I Kongresu sięgał  200tys zł, ale już   budżet II Kongresu wyniósł 600 tys. zł. Pan Zieliński podczas swojego wystąpienia zaprezentował również inne działania skierowane do partnerów ze wschodu:

•     CentrumKompetencjiWschodnich
•     Eastern Performing Arts platform
•     ArtAttact – Lublin i Tibilisi
•     JazzBez - Festiwal jazzowy

Podczas wystąpienia Pana Pawła Lickiewicza słuchacze mieli możliwość dowiedzieć się szczegółów na temat funkcjonowania portalu Eastbook.eu skupiającego się na Partnerstwie Wschodnim, na którym znaleźć można ponad 50 tysięcy artykułów. Projekt zaczynał się od polskojęzycznej wersji w 2010 i był w przeważającej części tworzony przez Polaków. Pierwsze dofinansowanie udało się pozyskać w 2011 i było to  30 tys$. Obecnie zapotrzebowanie , które pozwoliłoby na funkcjonowanie portalu  to  60 tys euro rocznie. Obecnie istnieją redakcje w Polsce  Kijowie Gruzji, Rosji Węgrzech, Estonii. W zeszłym roku był to 20 osobowy zespól w 5 krajach. Dają się również zauważyć zmiany jeśli chodzi o odbiorców treści publikowanych na stronach Eastbook.eu. Na początku portal czytali głównie Polacy, natomiast obecnie ponad 50% czytelników to obcokrajowcy.

Celem portalu jest promowanie europejskich wartości i stylu życia. Twórcy Portalu mają w planach  stworzenie w 2015 rosyjskojęzycznej wersji portalu skupiającej się głównie na wartościach, nie zagłębiając się przy tym w politykę. Na Portalu prezentowane są nowe inicjatywy, daje on możliwość twórcom pokazać atrakcyjną i innowacyjną stronę Europy Wschodniej. Portal chce również stanąć naprzeciw problemów emigracji młodych z Europy Wschodniej.

Projektem zaprezentowanym przez Pana Ivana Schadranoka podczas warsztatów był projekt szlaku wodnego E40. Jest to projekt infrastrukturalny skupiający się na otworzeniu dawnych dróg wodnych łączących Morze Bałtyckie z Morzem Czarnym. Droga ta biegnie od Gdańska przez Brześć na Białorusi i Chersoń na Ukrainie. Jedną z barier leżących na drodze do realizacji projektu jest fakt, że część szlaku wodnego pomiędzy Warszawą a Brześciem leży na obszarach chronionych w ramach projektu Natura 2000. Otworzenie tej drogi wodnej zapewniłoby połączenie pomiędzy  Polską, Białorusią i Ukrainą. Obecnie celem jest przygotowanie studium wykonalności. Budżet projektu wynosi 912, 657 euro z czego 90% pochodzi z dotacji unijnych.Należy również zaznaczyć, że w projekt zaangażowanych jest szereg partnerów aż z 6 krajów. Są to zarówno instytucje państwowe jak i organizacje niezależne z Polski, Białorusi i Ukrainy. Zalety projektu E40 i otworzenia drogi wodnej przedstawione przez Pana Ivana Schadranoka, to m. in.: umożliwienie transportu ponad 4 mln ton towarów rocznie, zmniejszenie emisji dwutlenku węgla oraz intensyfikacja handlu.

Pan Krzysztof Łątka reprezentujący Centrum Kompetencji Wschodnich w Lublinie przedstawił podczas swojego wystąpienia główne cele Centrum. Podkreślił  znaczenie Lublina jako miasta na granicy Unii Europejskiej i krajów Partnerstwa Wschodniego.  Centrum Kompetencji Wschodnich to program, w ramach którego koordynowane są działania miedzy administracja miejską, regionalną, instytucjami kultury, itd. Obecnie Lublin jest w trakcie realizowania Strategii Współpracy Terytorialnej Miasta Lublin 2014-2020.

W drugą części warsztatów, którą moderował Jerzy Pomianowski z Europejskiego Funduszu na Rzecz Demokracji głos zabrali Vadym Triukhan – International and European Law Expert; Lesya Tymoshenko – CSO expert; Jerzy Kwieciński – Europejskie Centrum Przedsiębiorczości

Celem wystąpienia Vadym Triukhan było przedstawienie problemów z jakimi boryka się  Ukraina i jak cenna i potrzebna jest pomoc nie tylko ze strony Unii Europejskiej, ale również i Stanów Zjednoczonych. Pan Vadym Triukhan przedstawił 4 priorytety, na które chcą szczególnie położyć nacisk w procesie rewitalizacji: - potrzeba wszechstronnych programów dla lokalnych społeczności i samorządów wymagających  wsparcia ze strony społeczności europejskiej, również finansowego. Potrzeba jest decentralizacja kraju. Konieczność zaktywizowania lokalnych społeczności i uczynienia polityki bardziej konkurencyjną.

Podczas wystąpienia Lesya Tymoshenko przedstawione zostały zmiany zachodzące w Ukrainie, skąd jeszcze parę lat temu młodzi ludzie chcieli masowo emigrowali. Obecnie obserwuje się powrót do wartości patriotycznych. Widoczne jest zaangażowanie wśród ludności, która chce natychmiast wprowadzać zmiany nie godząc się już na czekanie tak jak to miało miejsce w czasie pomarańczowej rewolucji. Istnieje wielkie zapotrzebowanie na nowe nazwiska w polityce, które zastąpią skompromitowanych polityków . Pani Tymoshenko zaakcentowała jednak, że obywatele Ukrainy muszą zaakceptować fakt, że demokratyzacja to powolny proces polegający w dużej mierze na budowaniu postaw społecznych. Dlatego też obecnie to szkoły coraz bardziej skupiają się na promowaniu wartości patriotycznych i postaw obywatelskich.

Podczas swojego wystąpienia Pan Jerzy Kwieciński porównał sytuację  Ukrainy z Polską w roku 1989. Zaznaczył, że znaczącą różnicą jest jednak fakt, że Ukraina jest aktualnie w stanie wojny. Zaznaczył, że kluczowe jest osiągnięcie pokoju drogą polityczną, a nie militarną. Wojna z Rosją jest nie tylko problemem Ukrainy, ale i całej Unii Europejskiej i reszty świata. Niezbędne są gruntowne reformy, nie tylko w warstwie społecznej, ale i na szczeblu administracyjnym. Konieczna jest decentralizacja władzy. Należy również pamiętać jak istotne jest pozyskiwanie przez Ukrainę zewnętrznych środków finansowych, które mogą w znaczący sposób przyczynić się do przyspieszenia procesów transformacyjnych.

Podsumowując Warsztaty dotyczące społecznego wymiaru Partnerstwa Wschodniego należy zaznaczyć, że udało się w ich trakcie zaprezentować faktyczne, rzeczywiste znaczenie Partnerstwa Wschodniego dla krajów Europy Wschodniej. Eksperci zaprezentowali projekty, które już od wielu lat są z powodzeniem realizowane przez partnerów zarówno ą z Polski, jak i z krajów objętych inicjatywą Partnerstwa Wschodniego. Liczymy, że zaprezentowanie tak wielu pozytywnych przykładów zaowocuje intensyfikacją współpracy nie tylko w sferze kulturalnej, ale również gospodarczej.

Biuro Regionalne Województwa Podlaskiego