Dzień Samorządu Terytorialnego został ustanowiony przez Sejm RP w 2000 r. w celu upamiętnienia pierwszych wyborów samorządowych. Odbyły się one miejsce 27 maja 1990 r. Były to pierwsze przeprowadzone wolne wybory w Polsce od lat trzydziestych XX wieku.

W marcu 1990 r. Sejm kontraktowy (wybrany w czerwcu 1989 r.) uchwalił ustawę o samorządzie terytorialnym. Na jej podstawie w miejsce PRLowskich rad narodowych wprowadzono rady gminy, które w rezultacie uzyskały większą samodzielność. Miały one uprawnienia do wyboru w imieniu mieszkańców przedstawicieli władzy wykonawczej. W miastach liczących powyżej 50 tys. mieszkańców zostali wybrani prezydenci, w mniejszych miejscowościach burmistrzowie, oraz w gminach wiejskich wójtowie.

Kolejny etap reformy administracyjnej nastąpił w styczniu 1999 r. Polegał na wprowadzeniu dwóch dodatkowych szczebli samorządu - powiatów i samorządowych województw. Oznaczało to przesunięcie kompetencji wykonywania zadań publicznych ze szczebla rządowego na szczebel samorządowy.

Zwieńczeniem reformy samorządowej było wprowadzenie bezpośrednich wyborów wójtów, burmistrzów i prezydentów miast. Umożliwiło to mieszkańcom większe zaangażowanie w życie społeczne wspólnoty oraz wpływ na władze lokalne, które otrzymują demokratyczny mandat. Pierwsze tego rodzaju wybory odbyły się wraz z kolejnymi wyborami samorządowymi - 27 października i 10 listopada 2002 r.

W tym roku ze względu na stan epidemii, uroczystości z okazji Dnia Samorządu Terytorialnego w całej Polsce będą miały inny skromny charakter. Jednocześnie odbędą się one z zachowaniem rygoru sanitarnego.

Cezary Rutkowski