Badania potrwają od połowy października 2019 do kwietnia 2020 roku. Prof. Andrzej Górniak będzie je prowadził przede wszystkim w delcie Mekongu na terenie Wietnamu.

- To dość niezwykłe miejsce, o bardzo specyficznym charakterze. Wody w delcie okresowo mają cechy morskie, a nieraz typowo rzeczne, czyli woda zmienia swój charakter: raz jest w niej woda słona, a w innym czasie słodka – tłumaczy prof. Górniak. – To dlatego, że w delcie Mekongu pływy morskie są niezwykle silne i sięgają nawet do 300 km w głąb lądu. W efekcie delta stanowi niezwykle dynamiczny układ, którego parametry chemiczne zmieniają się dość istotnie nie tylko sezonowo, nawet w układzie dobowym.

Co ważne, dotychczasowe badania w większości były prowadzone albo znacznie powyżej delty, albo już poniżej ujścia rzeki, w morzu. Wody samej delty oraz zależności pomiędzy jej parametrami chemicznymi i biologicznymi nie są dobrze rozpoznane. A jednocześnie, jak ocenia badacz z UwB, warto przyjrzeć im się bliżej, bo w Mekongu zachodzą zjawiska dość intrygujące.

- Mekong, choć jest najdłuższą rzeką w południowo-wschodniej Azji, liczącą ponad 6 tys. kilometrów długości, jest chemicznie dość czysty, wręcz ubogi. W wodzie nie ma zbyt wiele rozpuszczonych substancji potrzebnych roślinom (azotu czy fosforu). Jest za to dużonaturalnej, koloidalnej zawiesiny, nadającejrzece brudnożółty kolor.Mimo to namorzyny, czyli roślinność przybrzeżna w delcie, produkują wielkie ilości masy organicznej, porównywalne do lasów Amazonii. Nie do końca wiemy, jak to się dzieje – mówi prof. Andrzej Górniak.

Hydrobiolog z Uniwersytetu w Białymstoku zamierza analizować sezonowe i dobowe zmiany jakości materii organicznej przemieszczającej się wodami w delcie Mekongu, ale też  - dla porównania - w kilku sąsiednich deltach tropikalnych rzek południowo-wschodniej Azji (m.in. Irrawadi w Birmie i Rzeki Czerwonej w pobliżu Hanoi).

- To o tyle ważne, że rzeki te zmieniają się pod wpływem globalnych zmian klimatycznych: monsuny coraz słabiej zasilają koryta słodką wodą, delty natomiast kurczą się, zalewane stopniowo wodą z podnoszących swój poziom oceanów i mórz. W efekcie gleby delt w coraz większym stopniu podlegają zasoleniu, co rodzi problemy dla tamtejszego rolnictwa. Okresowo tropikalne tajfuny radykalnie zmieniają środowisko, często dewastując ludzkie zabudowy i infrastrukturę. Azjatyckie kraje szybko rozwijając się, potrzebują znacznych ilości energii elektrycznej i coraz silniej forsowane są budowy na tych rzekach wielkich zapór wodnych. Wyniki badań mogą być istotnym argumentem w dyskusji na ten temat, pomogą ocenić ryzyko i przewidzieć ewentualne następstwa takiej ingerencji w ekosystemy rzeczne – dodaje prof. Andrzej Górniak.

Wyjazd badawczy finansowany jest przez Narodową Agencję Wymiany Akademickiej w ramach wymiany bilateralnej naukowców między Polską i Wietnamem. Jednostkami goszczącymi prof. Górniaka będą University of Science Ho Chi Minh City, Department of Oceanography, Meteolorology and Hydrology oraz University Dong Thap w Cao Lanh.