Orkiestra Symfoniczna w Białymstoku istnieje od 1954 roku. Po dwudziestu latach działalności artystycznej uzyskała status Filharmonii i przeniosła się do nowej siedziby. Profesjonalna sala koncertowa pozwoliła na dalszy rozwój zespołu i prezentowanie szerokiego repertuaru - od wielkich dzieł symfonicznych i koncertów oratoryjno-kantatowych po koncerty kameralne, recitale, a także organizację licznych festiwali i konkursów.

Dyrektorami instytucji, od momentu powstania Orkiestry Symfonicznej w Białymstoku byli polscy dyrygenci: Kazimierz Złocki (1954-1955), Leon Hanek (1955-1958), Jan Kulaszewicz (1958-1971), Tadeusz Chachaj (1971-1989), Mirosław Jacek Błaszczyk (1990-1996). W 1997 roku funkcję dyrektora naczelnego i artystycznego objął Marcin Nałęcz-Niesiołowski.

W sierpniu 2005 roku, w związku z dynamicznym rozwojem artystyczno - organizacyjnym oraz planowanym na 2011 rok otwarciem nowego gmachu - sali operowej i koncertowej, Filharmonia Białostocka zmieniła swoją nazwę na Opera i Filharmonia Podlaska. Natomiast 9 września 2005 roku podczas uroczystej inauguracji sezonu artystycznego 2005/2006 Minister Kultury Waldemar Dąbrowski wraz z Marszałkiem Województwa Podlaskiego Januszem Kazimierzem Krzyżewskim podpisali umowę o utworzeniu narodowej instytucji kultury, Opery i Filharmonii Podlaskiej - Europejskiego Centrum Sztuki w Białymstoku.

W ponad 54-letniej historii na estradzie Filharmonii gościli światowej sławy dyrygenci, soliści, wybitni kompozytorzy, m.in. Piotr Anderszewski, Edward Auer, Kaja Danczowska, Nikolai Dyadiura, Nelson Goerner, Henryk Mikołaj Górecki, Lidia Grychtołówna, Krzysztof Jakowicz, Jacek Kaspszyk, Jerzy Katlewicz, Kevin Kenner, Wojciech Kilar, Kazimierz Kord, Jan Krenz, Konstanty Andrzej Kulka, Witold Lutosławski, Jerzy Maksymiuk, Wojciech Michniewski, Shlomo Mintz, Garrick Ohlsson, Piotr Paleczny, Krzysztof Penderecki, Marek Pijarowski, Światosław Richter, Regina Smendzianka, Tadeusz Strugała, Wanda Wiłkomirska, Antoni Wit, Tadeusz Wojciechowski, Michael Zilm.

Od 1994 roku, co cztery lata, Opera i Filharmonia Podlaska organizuje Przegląd Młodych Dyrygentów im. Witolda Lutosławskiego. Jest to jeden z ważniejszych konkursów dyrygenckich w Polsce, a jego ostatnia, czwarta edycja (2006) zyskała rangę konkursu międzynarodowego.

Orkiestra Opery i Filharmonii Podlaskiej pod dyrekcją Marcina Nałęcz-Niesiołowskiego dokonała wielu nagrań płytowych z udziałem renomowanych solistów. Pierwsza płyta, nagrana w 1998 roku zyskała szerokie uznanie krytyki, czego wyrazem była nominacja do nagrody polskiego przemysłu fonograficznego "Fryderyk ‘99". Wysoko oceniono także drugą płytę orkiestry, do której nagrania zaproszono znakomitego polskiego skrzypka Jakuba Jakowicza. W setną rocznicę śmierci Giuseppe Verdiego orkiestra dokonała nagrania uwertur oraz arii z najsłynniejszych oper kompozytora z udziałem tenora Kałudi Kałudowa (luty 2001). Także w 2001 roku Orkiestra Opery i Filharmonii Podlaskiej wraz z wybitną sopranistką Teresą Żylis-Gara nagrała płytę z utworami kompozytorów francuskich, E. Chaussona, H. Duparca, J. Canteloube’a. Kolejne płyty to nagrania z utworami J.J. Straussów, F. Liszta z udziałem znakomitego pianisty Waldemara Malickiego oraz płyta z kompozycjami Aleksandra Tansmana. Nagranie CD z 2008 roku zawiera utwory Zygmunta Stojowskiego. Płyta ta, zdobyła wiele przychylnych recenzji zarówno w Polsce i poza jej granicami (m.in. The Editor’s Choice of GRAMOPHONE for the February edition). Ostatnie nagranie CD zrealizowane zostało z okazji 100. rocznicy urodzin Grażyny Bacewicz i śmierci Mieczysława Karłowicza. W listopadzie 2010 roku planowane jest nagranie utworów Ignacego Jana Paderewskiego w 150. rocznicę urodzin kompozytora.

Orkiestra Opery i Filharmonii Podlaskiej występuje gościnnie w kraju i za granicą, m.in. w Austrii, Belgii, Białorusi, Chinach, Estonii, Finlandii, Francji, Litwie, Łotwie, Niemczech, Rosji, Szwecji, Ukrainie, Wielkiej Brytanii oraz we Włoszech. W 1995 roku, podczas tournée po Stanach Zjednoczonych, zespół, pod batutą Mirosława Jacka Błaszczyka koncertował w prestiżowej nowojorskiej Carnegie Hall.

W sierpnia 2005 roku Orkiestra Opery i Filharmonii Podlaskiej pod dyrekcją Marcina Nałęcz-Niesiołowskiego wystąpiła na uroczystym koncercie w Parlamencie Europejskim w Brukseli. Koncert ten inaugurował europejskie obchody 25-tej rocznicy powstania „Solidarności”. Wraz z orkiestrą wystąpił znakomity, młody pianista Stanisław Drzewiecki. Wśród zaproszonych do audytorium Yehudi Menuhina gości byli, m.in. Przewodniczący Parlamentu Europejskiego - Josep Borrell, Ambasador RP w Brukseli - Iwo Byczewski oraz liczni parlamentarzyści.

Coraz wyższy poziom artystyczny zespołu zaowocował kolejnymi zaproszeniami i wyjazdami zagranicznymi zespołu. W czerwcu 2006 roku orkiestra wystąpiła w Sankt Petersburgu prezentując wraz z rosyjskimi artystami „Jutrznię” Krzysztofa Pendereckiego. Koncert ten uświetnił uroczystości obchodów 80-lecia Konsulatu Generalnego RP w Sankt Petersburgu. Rok później orkiestra ponownie wystąpiła w Smolnym Soborze z towarzyszeniem Chóru Kameralnego Smolnego Soboru wykonując z dużym powodzeniem dzieła W.A. Mozarta.

We wrześniu 2007 roku podlascy filharmonicy wystąpili na zakończenie Festiwalu im. M.K. Ogińskiego w Zespole Pałacowym Rodu Ogińskich w Plungė oraz w Sali Kongresowej w Wilnie w ramach 16. rocznicy nawiązania stosunków dyplomatycznych pomiędzy Polską a Litwą. Kolejne zagraniczne tournée Orkiestry Opery i Filharmonii Podlaskiej w 2007 roku to koncerty w Paryżu, m.in. w słynnym Kościele La Madeleine, połączone z zakończeniem promocji ostatniej płyty z dziełami Aleksandra Tansmana.

W czerwcu 2008 roku zrealizowano tournée do Rosji - w Sali Koncertowej Akademickiej Filharmonii im. D. Szostakowicza w ramach „Letniego Festiwalu Jurija Temirkanova” oraz w Sali Koncertowej Akademickiej Kapelli Sankt Petersburga odbyły się prestiżowe koncerty orkiestry z udziałem solistów rosyjskich. W 2008 roku orkiestra odbyła także  koncerty w Helsinkach, Tallinie, Rydze i Wilnie w ramach obchodów 90. Rocznicy Odzyskania Niepodległości przez Polskę.

W październiku 2009 roku Orkiestra Opery i Filharmonii Podlaskiej w Białymstoku wyjechała na koncerty do Szwecji. Zespół pod batutą Marcina Nałęcz-Niesiołowskiego wystąpił w Berwald Halle w Sztokholmie i siedzibie Orkiestry Symfonicznej w Goeteborgu.

W grudniu 2009 roku Orkiestra zagrała  trzy  koncerty w Wielkiej Brytanii, gdzie w ramach obchodów Roku Polskiego „Polska ! Year", wystąpiła w londyńskiej Cadogan Hall, następnie w Royal College of Music, a także w oksfordzkim Sheldonian Theatre.

W styczniu 2011 roku Orkiestra Opery i Filharmonii Podlaskiej pod dyrekcją Marcina Nałęcz-Niesiołowskiego z udziałem solisty Sveinunga Bjellanda wystąpiła w sali koncertowej Olavshallen w Trondheim (Norwegia).

Opera i Filharmonia Podlaska wprowadziła relacje online i offline z koncertów abonamentowych, które transmitowane są na stronie internetowej www.oifp.pl

Materiały OiFP