W latach 2007-2013 za pośrednictwem programów rozwoju obszarów wiejskich na infrastrukturę tych obszarów przeznaczono 13 mld euro ze środków unijnych. Jeśli uwzględnić również środki krajowe, łączna kwota wsparcia wyniosła niemal 19 mld euro. Celem było pobudzenie wzrostu gospodarczego, zwiększenie atrakcyjności obszarów wiejskich oraz ulepszenie połączeń z najważniejszymi obiektami infrastruktury. Tego typu inwestycje wspierane są również z innych źródeł finansowania na poziomie unijnym, krajowym, regionalnym i lokalnym.

W sprawozdaniu kontrolerzy przeanalizowali, czy w ramach działań, na które przyznano finansowanie, Komisja Europejska i państwa członkowskie zapewniły gospodarne wykorzystanie środków. W ramach kontroli przeprowadzono wizyty w pięciu państwach członkowskich: w Niemczech, w Hiszpanii, we Włoszech, w Polsce i w Rumunii. Choć niektóre z projektów infrastrukturalnych przyczyniły się do rozwoju obszarów wiejskich, kontrolerzy stwierdzili, że państwa członkowskie i Komisja, działające w trybie zarządzania dzielonego, jedynie w ograniczonym stopniu zapewniły gospodarne wykorzystanie środków.

– Komisja Europejska i państwa członkowskie wspólnie ponoszą odpowiedzialność za realizację ogromnej liczby projektów infrastrukturalnych na obszarach wiejskich – powiedział Nikolaos Milionis, członek Trybunału odpowiedzialny za to sprawozdanie. – Gdyby współpracowały one ze sobą skuteczniej, można by osiągnąć znacznie lepsze rezultaty.

Państwa członkowskie nie zawsze uzasadniały w wyraźny sposób potrzebę korzystania z unijnych funduszy na rzecz rozwoju obszarów wiejskich i koncentrowały się na unikaniu podwójnego finansowania, a nie na zapewnieniu skutecznej koordynacji z innymi funduszami. Ryzyko, że projekty zostałyby zrealizowane również bez dofinansowania z UE, nie zostało w skuteczny sposób uwzględnione, choć zaobserwowano pewne dobre praktyki w tym zakresie. Procedury wyboru nie zawsze prowadziły do ukierunkowania finansowania na projekty najbardziej trwałe i racjonalne pod względem kosztów, a na wydajność i skuteczność działań niekorzystnie wpływały duże opóźnienia w procedurach administracyjnych.

Często brakowało wiarygodnych informacji na temat faktycznie osiągniętych rezultatów. W związku z tym trudno będzie właściwie ukierunkować przyszłą politykę i podporządkować gospodarowanie budżetem osiąganiu rezultatów.

Kontrolerzy zauważyli, że od 2012 r. Komisja przyjęła bardziej proaktywne i skoordynowane podejście. Jeśli będzie je ona odpowiednio stosować, zarządzanie finansami w okresie programowania 2014-2020 powinno się poprawić. Kontrolerzy przestrzegają jednak, że pewne uchybienia w zakresie koordynowania funduszy i informowania o osiągniętych wynikach najprawdopodobniej nie zostaną wyeliminowane.

Kontrolerzy zalecają, co następuje

Państwa członkowskie powinny wypracować bardziej skoordynowane podejście do udzielania wsparcia na rzecz infrastruktury obszarów wiejskich, w ramach którego skwantyfikowane będą potrzeby i luki w finansowaniu oraz uzasadnione zostanie korzystanie z działań dotyczących rozwoju obszarów wiejskich. Należy także określić jasne i szczegółowe cele dla projektów. Państwa członkowskie powinny ponadto dopilnować, by wybierano projekty najbardziej racjonalne pod względem kosztów, uwzględnić okres użytkowania inwestycji przy ustalaniu wymogów dotyczących trwałości projektów oraz przestrzegać rozsądnych terminów zatwierdzania projektów i dokonywania płatności.

Komisja powinna oprzeć się na pierwszych działaniach podjętych w celu zapewnienia skutecznej koordynacji oraz ocenić, czy różne fundusze UE wykorzystywane w celu finansowania inwestycji w infrastrukturę są względem siebie komplementarne.

Aby gospodarowanie wydatkami podporządkować osiąganiu rezultatów, Komisja i państwa członkowskie powinny gromadzić aktualne, istotne i wiarygodne dane.

Pełny tekst sprawozdania dostępny jest na stronie www.eca.europa.eu.

Za: podlaskie.eu