„Podziemne ptaki” – symfonia kameralna skomponowana przez Ignacego Zalewskiego na sopran, klarnet, orkiestrę smyczkową i instrumenty perkusyjne – powstała specjalnie na tę okazję. Utwór, który został skomponowany do słów Erazma Stefanowskiego (poety związanego z Augustowem), dedykowany jest ofiarom największej sowieckiej zbrodni po zakończeniu II wojny światowej – Obławy Augustowskiej z lipca 1945 r.

Na deskach filharmonii przy ul. Podleśnej w Białymstoku zabrzmiały także utwory Mieczysława Karłowicza „Serenada” oraz „Orawa” i „Wokaliza” Wojciecha Kilara. Polską Orkiestrę Sinfonia Iuventus im. Jerzego Semkowa poprowadził maestro Marek Wroniszewski. Na klarnecie zagrał Andrzej Wojciechowski, zaśpiewała sopranistka Joanna Nawrot.

„Mały Katyń”

W 1945 r. w Polsce trwało utrwalanie władzy ludowej. Jednakże opór społeczny był bardzo silny, wciąż działały struktury polskiego podziemia antykomunistycznego, co znacznie utrudniało wprowadzanie komunizmu w Polsce. Jeszcze w połowie lipca 1945 r. żołnierze podziemia walczyli z żołnierzami Armii Czerwonej nad jeziorem Brożane. Jednym z siłowych rozwiązań kwestii oporu było przeprowadzenie przez wschodniego okupanta zakrojonej na szeroką skalę akcji, mającej na celu zlikwidowanie struktur poakowskich.

Całe przedsięwzięcie zaplanowane przez komunistów dotknęło jednak nie tylko żołnierzy podziemia, ale również osoby cywilne, w tym kobiety. Oddziały Armii Czerwonej wspierane przez lokalne struktury aparatu bezpieczeństwa zatrzymały ponad 7 tys. osób, z czego co najmniej 592 nigdy nie wróciło do domów.

źródło: IPN
oprac.: Anna Augustynowicz
fot.: Paweł Krukowski