Historia drogi do wolności

- W historii powiatu hajnowskiego i samej Hajnówki bardzo istotne okazało się ich położenie: w Puszczy Białowieskiej, na północny wschód od kolei brzesko-grajewskiej, która była główną linią ewakuacji wojsk niemieckich - mówił Krzysztof Kossakowski, współautor wystawy z Muzeum Podlaskiego w Białymstoku.

Rok 1918 zastał Hajnówkę i całą Puszczę Białowieską w rękach niemieckich. Okupant do ostatnich dni wojny prowadził rabunkową eksploatację puszczy.

- W czasie I wojny światowej Niemcy zagospodarowali się tutaj na dobre, oczywiście rękami jeńców wojennych i przy ich pomocy zbudowali system kolejek leśnych, zakłady drzewne, suchej destylacji drewna i tak intensywnie eksploatowali Puszczę Białowieską – w ciągu 5 lat wywieźli 5 mln metrów sześciennych surowca - zaznaczył Jerzy Sirak, burmistrz Hajnówki.

Po kapitulacji Niemiec wzmógł się ostrzał zwierzyny w puszczy, prowadzony przez żołnierzy niemieckich i miejscowych kłusowników. Wycofywanie się Niemców odbywało się w sposób zorganizowany, a większość infrastruktury przemysłowej została zdemontowana i wywieziona. Okupacja niemiecka na tych terenach zakończyła się na początku grudnia 1918 roku, kiedy rozpoczął się trzymiesięczny okres rządów litewskich. Puszcza i pobliskie tereny, w tym Hajnówka, zostały włączone do nowo powstałego państwa litewskiego, które miało nawiązywać do minionej potęgi Wielkiego Księstwa Litewskiego.

Nie wiadomo dokładnie, kiedy władze polskie przejęły Hajnówkę. 27 lutego 1919 roku w godzinach porannych z okolic Prużany przybył do pobliskiej Białowieży polski oddział konny z mjr. Jerzym Dąbrowskim. Hajnówka liczyła w tym czasie tylko 118 mieszkańców, gdyż większa część miejscowej ludności nie powróciła z tzw. bieżeństwa - przymusowej ewakuacji w głąb Imperium Rosyjskiego sprowokowanej przez władze rosyjskie w 1915 roku.

- Mam nadzieję, że dzięki tej wystawie lokalne społeczeństwo pozna historię naszych ziem, że będzie to inspiracja do tego, by tę wiedzę pogłębiać, a co za tym idzie – zintegruje to mieszkańców naszego regionu - podkreślił Bohdan Paszkowski, Wojewoda Podlaski.

Konkurs

Muzeum Podlaskie w Białymstoku zorganizowało konkurs towarzyszący wystawie. Polega on na zrobieniu zdjęcia na tle wystawy i udzieleniu odpowiedzi na jedno pytanie na profilu Facebook Muzeum Historycznego Oddziału Muzeum Podlaskiego w Białymstoku. Tam też znajduje się regulamin konkursu. Do wygrania jest karta podarunkowa o wartości 50 zł do wykorzystania w sklepach sieci Empik.

Wystawa jest realizowana w ramach projektu Wojewody Podlaskiego „Wiele dróg - jeden cel. Ku Niepodległej” we współpracy z Województwem Podlaskim oraz Muzeum Podlaskim w Białymstoku. Projekt został sfinansowany ze środków Wieloletniego Programu Rządowego „Niepodległa” na lata 2017 – 2022.

źródło i fot.: Podlaski Urząd Wojewódzki
oprac.: Paulina Tołcz