„Mali orędownicy” – wystawa ikon miniaturowych w Supraślu
Na wystawie prezentowanych jest ponad 100 ikon miniaturowych - rosyjskich, greckich i pochodzących z Bałkanów. Wernisaż miał miejsce w piątek, 18 kwietnia. Ze względu na panujące obostrzenia otwarcie wystawy odbyło się online.
Ikony są datowane od XVII do początku XX wieku i pochodzą ze zbiorów własnych Muzeum Ikon oraz od prywatnych kolekcjonerów.
Film z wernisażu wystawy „Mali orędownicy” można zobaczyć w serwisie Facebook Muzeum Ikon (link znajduje się tutaj)
***
Ikony osobiste, przeznaczone do prywatnej dewocji były najczęściej wizerunkami niewielkich rozmiarów. Miniatorstwo ikonowe, znane było już na Rusi Kijowskiej, gdzie funkcjonowało w formie enkolpionów - niewielkich miedzianych ikonek oraz miniatur w rękopisach.
Formy malarskie, wykonywane techniką tempery, pojawiły się powszechniej na Rusi na przełomie XVI i XVII wieku, wraz z rozpowszechnieniem się stylu związanego z tzw. szkołą Stroganowów.
Mistrzowie stroganowscy celowali zwłaszcza w wyszukanej ornamentyce, wyśmienicie dobranej, jednolitej „piaskowej” palecie barwnej oraz przywiązaniu do bardzo starannie wykonanego detalu, wyrażonego w miniaturowej formie.
Szkoła stroganowska wyznaczyła kurs malarstwa ikonowego w Rosji na następne trzy wieki, stanowiąc inspirację i niedościgły wzór dla rosyjskich ikonników aż do wybuchu Rewolucji Październikowej.
Swą kontynuację w XVIII I XIX stuleciu znalazła zwłaszcza w twórczości mistrzów tworzących dla suzdalskich pracowni Mstiery i Palechu oraz licznych warsztatach należących do rosyjskich staroobrzędowców, wśród których wymienić należy zwłaszcza: Wietkę na wschodnich rubieżach Rzeczypospolitej, warsztaty Powołża takie jak Syzrań czy Niewiańsk na Uralu. W XVIII i XIX w. istniało w Rosji tysiące większych i mniejszych pracowni ikonograficznych, rozsianych po terenie całego cesarstwa.
Ikony były malowane nie tylko przez ikonopisarzy zatrudnionych w wysoko wyspecjalizowanych pracowniach lecz również przez niewykształconych chłopów, którzy trudnili się pisaniem ikon w okresach wolnych od prac w polu.
Rokrocznie wytwarzano miliony ikon sprzedawanych przez tzw. ofienów (domokrążnych handlarzy) w najbardziej odległych terenach cesarstwa Rosyjskiego.
Przeważały ikony tzw. prostego pisma, mocno uproszczone, przeznaczona dla odbiorcy niezamożnego, malowane szybko, często niedbale i przy użyciu miernej jakości materiałów.
(Muzeum Ikon w Supraślu)
Autorami scenariusza i kuratorami wystawy są Katarzyna Antonowicz i Piotr Sawicki.
Wystawa "Mali orędownicy" jest objęta patronatem medialnym Wrót Podlasia.
Muzeum Ikon w Supraślu oddział Muzeum Podlaskiego w Białymstoku jest jednostką kultury współzarządzaną przez Samorząd Województwa Podlaskiego i Ministerstwo Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu.
źródło: Muzeum Ikon w Supraślu
oprac.: Aneta Kursa
red.: Cezary Rutkowski
fot.: Marcin Nawrocki