Aleksander Szturman nazywany jest malarzem kolorystą. Szczególnie wrażliwy na barwę, operował nią w niezwykle szerokiej skali, szukając wciąż nowych środków wyrazu. Poszukiwał doznań estetycznych w ruchu, zmienności pór dnia i wibracji barw. Chętnie pracował w plenerze, skąd czerpał inspiracje.

Portretował przede wszystkim włoskie miasta – Sienę, Asyż, Wenecję czy Orvieto. Potrafił zanurzyć się w krajobrazie, a potem zamknąć go w niewielkim kawałku materii, łącząc przy tym z powodzeniem świat przyrody i artystycznej kreacji.

Podróże na płótnie

Tematem przewodnim ekspozycji są podróże artysty do najciekawszych miejsc Europy. Wiadomo, że miały one charakter długotrwały i dość częsty. Przeważnie malarz wyruszał na wojaże spontanicznie, w czasie przerw świątecznych oraz wakacyjnych na wileńskiej uczelni.

Tak o jego wyprawach pisał przyjaciel, Arkadij Ryłow: „Był to miły, dobry kolega, który wiele widział i świetnie znał sztukę zachodnioeuropejską. To wprost niepojęte, jak ten biedak, mając w kieszeni zaledwie 150 rubli zdobyte za sprzedany obraz, potrafił odbyć podróż do Wenecji, stamtąd do Belgii i Holandii”.

W Muzeum Obojga Narodów w Bielsku Podlaskim można zobaczyć około czterdziestu najlepszych prac Aleksandra Szturmana wykonanych w różnych okresach jego działalności artystycznej.

Historia kolekcji

Losy kolekcji prac Aleksandra Szturmana z Muzeum Podlaskiego w Białymstoku są zawiłe. Po śmierci artysty w 1944 r. uczniowie i przyjaciele malarza dołożyli wszelkich starań, by przetransportować jego dorobek z Wilna do Polski. Spuścizna artystyczna została powierzona rzeźbiarzowi Edwardowi Nowickiemu. W ramach akcji repatriacyjnej w latach 1945–1946 zaoferował on swą pomoc w przewiezieniu obrazów do Polski. Płótna miały trafić bezpośrednio do Muzeum Narodowego w Warszawie. Tak się jednak nie stało.

Starania o odzyskanie kolekcji musiał podjąć prof. Jan Borowski, współpracownik Szturmana i wykładowca Wydziału Sztuk Pięknych Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie. Za sprawą interwencji prof. Borowskiego, przy współpracy z Ministerstwem Kultury i Sztuki, ok. 1964/1965 r. zabezpieczono i przekazano obrazy malarza najpierw do Muzeum Sztuki w Łodzi , a finalnie do Muzeum Narodowego w Warszawie. Dzięki staraniom Stanisława Lorenza w 1987 r. prace trafiły do Muzeum Podlaskiego w Białymstoku, które prezentuje swoistą opowieść o podróżach i inspiracjach artystycznych tego wszechstronnego malarza.

***

Kolory podróży. Malarstwo Aleksandra Szturmana (1869-1944)
Wystawa eksponowana od 11 maja do 29 sierpnia 2021 r.
Wernisaż wystawy: 28 maja 2021 r. godz. 17:00 w Muzeum Obojga Narodów w Bielsku Podlaskim, Ratusz, ul. Mickiewicza 45.
Kurator wystawy: Katarzyna Malinowska.
Współpraca: Katarzyna Sołub, Jerzy Sołub.


źródło i fot.: Muzeum Podlaskie w Białymstoku
oprac.: Anna Augustynowicz