Stwardnienie rozsiane to nieuleczalna, przewlekła i nieprzewidywalna choroba ośrodkowego układu nerwowego o podłożu autoimmunologicznym, dotykająca głownie ludzi młodych. W Polsce na SM choruje około 40-60 tysięcy osób[1], a u każdego chorego mogą pojawiać się inne objawy, np. zaburzenia widzenia, zmiany w odbiorze bodźców czuciowych, problemy z mową czy zaburzenia emocjonalne i poznawcze. Jednym z najczęstszych symptomów choroby są także zaburzenia w obrębie ruchu – kłopoty z utrzymaniem równowagi i koordynacją, a także spastyczność, czyli sztywność mięśni. Aby umożliwić chorym maksymalne wykorzystanie ich potencjału fizycznego, a tym samym dać szansę na samodzielne i niezależne życie, oprócz leczenia farmakologicznego konieczna jest systematyczna i indywidualnie dobrana do pacjenta forma rehabilitacji[2]. Teva w ramach programu „SAMODZIELNI. Aktywnie” we współpracy z fizjoterapeutką mgr Ewą Świątek, uruchomiła wyjątkowy program rehabilitacji z wykorzystaniem ścianek wspinaczkowych, który nie tylko umożliwia wykonywanie wielu terapeutycznych ćwiczeń fizycznych, ale także wspiera współpracę i komunikację między chorym, a jego bliską osobą.

Rehabilitacja w SM – dlaczego to takie ważne?

Rehabilitacja jest formą leczenia mającą na celu wspieranie pacjentów z SM w utrzymaniu niezależności i samodzielności przez jak najdłuższy czas. Systematyczność w korzystaniu z niej, jak również wykonywanie wybranej aktywności fizycznej pozwalają wpływać dodatkowo na sprawność oraz wspomagają w wytworzeniu kompensacji utraconych funkcji oraz adaptacji do nowych, zmienionych przez schorzenie warunków. To, jak dana osoba z SM jest rehabilitowana, zależy zarówno od poziomu jej zmęczenia, które jest najczęstszym objawem choroby, a także motywacji i relacji rodzinnych. Pacjenci nowozdiagnozowani, u których postęp choroby nie jest znaczny, powinni znaleźć sobie taką formę ruchu, która nie tylko będzie angażowała mięśnie i stawy, ale również stanowiła dla nich wyzwanie, poprawiające jednocześnie ich koncentrację i uważność oraz dawała radość i satysfakcję. W przypadku tej formy terapii ważne jest też wsparcie ze strony rodziny oraz bliskich chorego – to oni mają istotny wpływ na motywację pacjenta, który często nie dostrzega swojego potencjału – wyjaśnia ekspert programu „SAMODZIELNI. Aktywnie”, fizjoterapeuta Ewa Świątek ze Szpitala im. Kopernika w Łodzi.

Program „SAMODZIELNI. Aktywnie”

Głównym celem nowego projektu jest zapewnienie pacjentom nowej, ciekawej formy leczenia rehabilitacyjnego, która w zależności od stanu zdrowia pacjentów, pomoże im w zachowaniu niezależność i samodzielność w wykonywaniu codziennych czynności i obowiązków. Zgodnie z założeniami, chorzy wraz ze swoimi bliskimi będą mogli wziąć udział w cyklu 5 warsztatów organizowanych w salach do wspinaczki. Zajęcia odbędą się  w 6 miastach w różnych regionach Polski, m.in. Warszawie, Łodzi czy Olsztynie i będą prowadzone przez wykwalifikowanego fizjoterapeutę we współpracy z instruktorami wspinaczki. Do udziału w projekcie chorzy z SM kwalifikowani będą wcześniej przez lekarzy neurologów i fizjoterapeutów.

Wspinanie się jest dla człowieka tak naturalną zdolnością jak raczkowanie czy chodzenie. Wysoka skuteczność terapii tego typu związana jest z wykorzystywaniem ruchów funkcjonalnych, które zmuszają do koncentracji i uwagi. Jej plusami jest praca w ruchu trójwymiarowym, co pozwala na maksymalne wyzwalanie kontroli posturalnej poprawiającej koordynację i równowagę. Ścianka umożliwia wykorzystywanie technik z metod neurorozwojowych, jak irradiacja czy mobilizacja na stabilizacji oraz stanowi idealne środowisko do prowadzenia terapii ręki, treningu propriocepcji, dynamicznego rozciągania, pracy koncentrycznej i ekscentrycznej mięśni. Co również ważne dla pacjentów z SM, wspinaczka jest też złamaniem rutyny w ćwiczeniach, co przyczynia się do poprawy neuroplastyczności mózgu – dodaje Ewa Świątek.

Okiem pacjentów

Niezależność i samodzielność to dla mnie jedne z najważniejszych wartości. Nie chcę dopuścić do tego, aby stwardnienie rozsiane zabrało mi możliwość wykonywania pracy, codziennych obowiązków czy opieki nad dziećmi. Oprócz stosowania terapii farmakologicznej staram się więc nie rezygnować z ulubionych form ruchu i rehabilitacji. Mimo choroby, z którą muszę mierzyć się na co dzień, udział w projekcie „SAMODZIELNI. Aktywnie” daje mi impuls do podejmowania zupełnie nowych wyzwań i motywuje do codziennego wysiłku na rzecz mojego zdrowia. Ponieważ już wcześniej miałam okazję brać udział w kilku spotkaniach, mogę otwarcie powiedzieć, że najważniejszą zaletą tego typu treningu jest dla mnie możliwość doskonalenia stabilizacji oraz koordynacji ruchów, z czym jako pacjentka z SM mam największy problem. Dodatkowo, jest to doskonały sposób na spędzanie wolnego czasu i okazja do przekonania także mojego partnera, który będzie mi towarzyszył, że aktywność fizyczna nie musi być nudna i niesie za sobą same zalety – komentuje pacjentka z SM, Monika Banasik.

[1] Raport Uczelni Łazarskiego: „Stwardnienie rozsiane – zarządzanie chorobą. Propozycje rozwiązań problemów”, Warszawa, 2016, strona nr 8. Raport dostępny pod linkiem: http://instytuty.lazarski.pl/fileadmin/user_upload/iooz/Publikacje/Raport_Stwardnienie_rozsiane-zarzadzanie_choroba_Instytut_Zarzadzania_w_Ochronie_Zdrowia.pdf

[2] Raport Uczelni Łazarskiego: „Stwardnienie rozsiane – zarządzanie chorobą. Propozycje rozwiązań problemów”, Warszawa, 2016, rozdział 2.2.4 „Rehabilitacja medyczna pacjentów chorujących

na stwardnienie rozsiane”, strona 17. Raport dostępny pod linkiem: http://instytuty.lazarski.pl/fileadmin/user_upload/iooz/Publikacje/Raport_Stwardnienie_rozsiane-zarzadzanie_choroba_Instytut_Zarzadzania_w_Ochronie_Zdrowia.pdf

(opr.aa)