Od lipca 2013 r., w ramach śledztwa S 51/13/Zk w sprawie zbrodni popełnionych na terenie Aresztu Śledczego w Białymstoku przez funkcjonariuszy państwa komunistycznego w latach 1939-1956, prowadzone są prace ekshumacyjne na terenie dawnego ogrodu przywięziennego przy ul. Kopernika w Białymstoku.

W ramach trzeciego etapu tych prac, trwającego od 8 do 27 września 2014 r., eksplorowano 19 jam grobowych, w tym kilka zlokalizowanych podczas wcześniejszego (trwającego w lipcu 2014 r.) etapu prac. Jamy były zlokalizowane pod lub w okolicy dwóch dużych drzew rosnących na terenie dawnego ogrodu więziennego, pod betonowymi silosami, usytuowanymi wzdłuż północnego ogrodzenia posesji oraz pod tymże ogrodzeniem. Z jam grobowych (część z nich były to jamy wielowarstwowe) wydobyto łącznie szczątki 86 osób, w tym 33 mężczyzn, 11 kobiet i 28 dzieci w wieku od niemowlęcego do 7-8 lat. Jak dotąd nie udało się określić płci 5 osób. Identyfikacja płci kolejnych 9 osób trwa. Ponadto wydobyto liczne pojedyncze kości.

Przy szczątkach znajdowano rzeczy osobiste (medaliki, krzyżyki, zapalniczkę itp.), guziki od mundurów i płaszczy wojskowych (w tym również z okresu powojennego) oraz pociski z broni palnej typu Tokariew. Znaleziono również polską monetę 10-groszową z 1949 r.

Od początku prac ekshumacyjnych wydobyto szczątki 283 osób.
Jak dotąd pobrano genetyczny materiał porównawczy od ponad 140 członków rodzin osób, które mogły zginąć na terenie białostockiego Aresztu. Obecnie trwa pobieranie materiału genetycznego z wydobytych szczątków.
W trakcie prac przeprowadzono liczne sondaże, mające na celu określenie wielkości pola grobowego, które będą kontynuowane do soboty (27 września) oraz w kolejnym etapie prac, który przewidziano na wiosnę 2015 r.

Tomasz Danilecki
Asystent prasowy Oddziału IPN w Białymstoku

Fot.: materiały IPN