PROGRAM KONCERTU

PIĄTEK,  20 PAŹDZIERNIKA 2017 |SALA KONCERTOWA UL. PODLEŚNA 2 | GODZ. 19.00

 Ludwig van Beethoven (1770–1827)

Sonata op. 27 nr 2 „Księżycowa” (opr. J. Kowalewski)

1. Adagio sostenuto
   II. Allegretto
   III. Presto agitato

Mikołaj Górecki (ur. 1971)

„Concerto-Notturno” na skrzypce i orkiestrę smyczkową

Lento – Allegro – Molto lento

Piotr Czajkowski (1840–1893)

Serenada na smyczki C-dur op. 48

1. Pezzo in forma di sonatina. Andante non troppo – Allegro moderato
   II. Valse. Moderato. Tempo di Valse
   III. Elegia. Larghetto elegiaco
   IV. Finale (Tema russo). Andante – Allegro con spirito

Orkiestra Kameralna Polskiego Radia „Amadeus” /Instytucja Kultury Samorządu Województwa Wielkopolskiego/

Agnieszka Duczmal dyrygent

Jarosław Żołnierczyk skrzypce

Ludwig van Beethoven (1770–1827)

Sonata fortepianowa cis-moll op. 27 nr 2 „Księżycowa” (w opracowaniu na orkiestrę smyczkową Jakuba Kowalewskiego)

Ludwig van Beethoven podkreślił odmienność swojej czternastej sonaty, umieszczając w nutach adnotację „Sonata quasi una fantasia” – Sonata w stylu fantazji. Tytuł „Księżycowa” pochodzi od wydawcy, publikującego utwór kilka lat po śmierci kompozytora. Fantazyjność podkreślona przez twórcę polega na odwróceniu ustalonego porządku: utwór rozpoczyna się wolną częścią. Adagio sostenuto (I) opiera się na spokojnym ruchu rozłożonych akordów – pozornie prostych, ale jakże nośnych dzięki proporcjom tempa i ciemnej barwy. Sonatę cis-moll dedykował kompozytor swojej uczennicy, którą darzył wielkim uczuciem: księżnę Giuliettę Guicciardi typowano na słynną tajemniczą „daleką ukochaną”, „wieczną miłość”, znaną z listów i adnotacji w nutach. Do dziś tożsamość adresatki uczucia Beethovena nie została potwierdzona, ale siłę uczucia, romantyczny i poetycki nastrój nie pozostawia wątpliwości.

Mikołaj Górecki (ur. 1971)

„Concerto-Notturno” na skrzypce i orkiestrę smyczkową

Mikołaj Górecki jeszcze nie rozpoczął oficjalnych studiów kompozytorskich na Akademii Muzycznej w Katowicach (w klasie kompozycji ojca, Henryka Mikołaja), a już odnosił sukcesy na konkursach kompozytorskich. Dziś na świecie jest już znaną postacią, znany jest też jego koncert skrzypcowy zatytułowany tak, jakby autor nawiązywał do Mozartowskiej „Serenada notturna” czy „Eine kleine Nachtmusik”, obu podobnie, bo kameralnie, zinstrumentowanych. „Concerto-Notturno” rozwija się w stylu nowego romantyzmu, który charakteryzował muzykę Henryka Góreckiego czy Krzysztofa Pendereckiego, „zdradzającego” awangardę w latach 70. Melodyjność, liryzm, eufoniczne brzmienie, klarowna konstrukcja całości pozwalają odnaleźć w tej muzyce echa stylu Antonia Vivaldiego i, równocześnie, wpływy najtkliwszych wypowiedzi Wagnera czy Gustava Mahlera. Kontemplacyjnym charakterem młodszy Górecki zbliża się stylistycznie do emigrantów z ZSRR – Estończyka Arvo Pärta, Gruzina Gii Kanczelego, tym samym wraca do nastroju ojcowskich „Symfonii pieśni żałosnych” i „Małego requiem dla pewnej polki”. Trzyczęściowy „Koncert nocny” ma odwróconą, w stosunku do tradycyjnej, kolejność części:Lento – Allegro – Molto lento, następujących bez przerw.

Piotr Czajkowski (1840–1893)

Serenada na smyczki C-dur op. 48

Bułat Okudżawa „Piosenką o Mozarcie” współczuł zniewolonym artystom ZSRR i pocieszał ich. Przy okazji jednak okazał się kontynuatorem półtorawiekowej tradycji kultu Wolfganga Amadeusza w Rosji. To tu powstał dramat Puszkina „Mozart i Salieri” i opera pod tym tytułem Rimskiego-Korsakowa. Do tego nurtu można zaliczyć także Serenadę C-dur, w której prawie czterdziestoletni Czajkowski spogląda ku muzyce rozrywkowej klasyków, przeznaczonej na orkiestry smyczkowe i inne zespoły kameralne. Serenada, pomimo podobieństw obsady czy elementów tanecznych w postaci walca, ma wyraźne cechy romantyczne. Na początku partytury kompozytor zamieszcza uwagę dotyczącą ilości smyczków: im więcej ich będzie, tym bliższe zamysłu kompozytora będzie wykonanie utworu. Kompozytor zadbał o to, by nawet skromne obsadzenie poszczególnych głosów smyczkowego kwintetu dawało efekt gęstości i nasycenia dźwięku – ten efekt powodowany jest przez bogatą artykulację i wielopoziomowe prowadzenie linii melodycznych.

 /Fragmenty omówień Magdaleny Gajl/

ORKIESTRA KAMERALNA POLSKIEGO RADIA „AMADEUS”

Orkiestra Kameralna Polskiego Radia „Amadeus” została założona w Poznaniu w 1968 r. przez Agieszkę Duczmal. Początkowo działała pod patronatem Jeunesses Musicales, a później Poznańskiego Towarzystwa Muzycznego. Zdobycie przez Orkiestrę Srebrnego Medalu H. von Karajana na Międzynarodowych Spotkaniach Młodych Orkiestr w Berlinie Zachodnim w 1976 r. zaowocowało przekształceniem jej rok później w etatowy zespół Polskiego Radia i Telewizji, a następnie w Orkiestrę Kameralną Polskiego Radia „Amadeus” pod dyrekcją A. Duczmal. Do chwili obecnej Orkiestra pod jej batutą nagrała dla Polskiego Radia ponad 10 tysięcy minut muzyki, obejmującej repertuar od baroku do współczesności, i wykonała setki koncertów transmitowanych przez Polskie Radio. Zespół zarejestrował ponad 100 koncertów i programów dla Telewizji Polskiej oraz 5 godzin muzyki dla Télévision Française 1. Dla japońskiej TV NHK Orkiestra nagrała godzinną audycję wypełnioną muzyką polską. W dorobku artystycznym Zespołu znajduje się wiele prawykonań oraz ponad 50 wydawnictw płytowych. Orkiestra prowadzi działalność koncertową w całej Europie oraz w USA, Kanadzie, Meksyku, Brazylii, Kuwejcie, Tajwanie i Japonii, współpracując często ze światowej sławy solistami (M. André, M. Argerich, P. Gallois, S. Isserlis, G. Karr, K. Kenner, M. Maisky, J. Menuhin, I. Ojstrach, M. Petri, I. Pogorelić, A. Rabinovitch-Barakovsky, V. Repin, G. Sokołow, G. Touvron, H. Szeryng) oraz czołowymi solistami polskimi. Od 2009 r. drugim dyrygentem Orkiestry jest Anna Duczmal-Mróz. Ten kobiecy duet jest ewenementem w skali światowej.

AGNIESZKA DUCZMAL

W 1971 r. ukończyła z wyróżnieniem Państwową Wyższą Szkołę Muzyczną w Poznaniu w klasie prof. W. Krzemieńskiego oraz rozpoczęła pracę jako dyrygent asystent w Państwowej Filharmonii w Poznaniu. W Operze Poznańskiej przygotowała m.in. polską prapremierę opery B. Brittena „Sen nocy letniej” i premiery „Rigoletta” G. Verdiego oraz baletu „Romeo i Julia” S. Prokofiewa. W 1968 r. założyła orkiestrę kameralną, przekształconą w 1977 r. w Orkiestrę Kameralną Polskiego Radia i Telewizji, a potem w Orkiestrę Kameralną Polskiego Radia „Amadeus”; od początku istnienia jest jej dyrektorem i dyrektorem artystycznym. Laureatka I Ogólnopolskiego Konkursu Dyrygentów w Katowicach (1970). Zdobyła wyróżnienie na IV Międzynarodowym Konkursie Dyrygentów im. H. von Karajana w Berlinie Zachodnim (1975) i (wraz z Orkiestrą) Srebrny Medal H. von Karajana na Międzynarodowych Spotkaniach Młodych Orkiestr w Berlinie Zachodnim (1976). W 1982 r. otrzymała tytuł „La donna del mondo” przyznany przez Międzynarodowe Centrum Kultury Saint Vincent w Rzymie pod patronatem UNESCO i prezydenta Włoch za wybitne osiągnięcia w dziedzinie kultury, sztuki i działalności społecznej. Jako pierwsza kobieta dyrygowała na scenie Teatro alla Scala w Mediolanie. Jurorka w ogólnopolskich i międzynarodowych konkursach muzycznych (Eurovision Young Musicians 2012, Międzynarodowy Konkurs Skrzypcowy im. J. Joachima czy Konkurs Kompozytorski im. T. Ochlewskiego w 2012).

JAROSŁAW ŻOŁNIERCZYK

Naukę gry na skrzypcach rozpoczął w wieku siedmiu lat. W 1989 roku ukończył studia w Akademii Muzycznej im. I.J. Paderewskiego w Poznaniu, w której obecnie wykłada na stanowisku adiunkta. Jest laureatem krajowych i zagranicznych festiwali, a także konkursów skrzypcowych, m.in. Międzynarodowego Konkursu im. C. Nielsena w Odense (Dania, 1984 – IV nagroda), Międzynarodowego Konkursu im. G. Kulenkampfa w Kolonii (Niemcy, 1988 – V nagroda), X Międzynarodowego Konkursu im. H. Wieniawskiego w Poznaniu (1991 – I wyróżnienie oraz Nagroda Dziennikarzy). Od 1987 r. jest koncertmistrzem Orkiestry Kameralnej Polskiego Radia „Amadeus”, z którą wielokrotnie występuje także jako solista i z którą dokonał również jako solista wielu nagrań radiowych i telewizyjnych. Dokonał także nagrań płytowych, m.in. „Cztery pory roku” A. Vivaldiego, Koncert na dwoje skrzypiec d-moll BWV 1043 J.S. Bacha, Symfonia koncertująca KV 364 W.A. Mozarta. W jego wykonaniu znajdują się w archiwum Polskiego Radia nagrania wielu koncertów skrzypcowych kompozytorów polskich, a także tak wyjątkowe utwory jak „Serenada” L. Bernsteina i „Cuatro estaciones porteñas” A. Piazzolli oraz polskie prawykonanie „Four World Seasons” R. Panufnik. Wielokrotnie koncertował w kraju i zagranicą (Niemcy, Belgia, Francja, Dania, Wielka Brytania, Japonia). Jest także liderem kwartetu smyczkowego „Wieniawski”, złożonego z muzyków Orkiestry Kameralnej Polskiego Radia „Amadeus”. W 1989 r. popularny poznański dziennik „Głos Wielkopolski” uhonorował go Medalem Młodej Sztuki, przyznawanym młodym twórcom za szczególne osiągnięcia artystyczne.

 Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego