Rachmaninow wspominał, jak podczas dyskusji na temat „Całonocnego czuwania” z Aleksandrem Kastalskim (czołowym kompozytorem muzyki cerkiewnej) oraz Mikołajem Danilinem (dyrygentem Moskiewskiego Chóru Synodalnego, który jako pierwszy miał na koncercie zaprezentować nowo powstałe dzieło kompozytora) Danilin pokiwał głową, mówiąc: „A gdzie my znajdziemy takie basy?! Przecież oni są tak rzadcy jak szparagi na Boże Narodzenie!”.

Sergiusza Rachmaninowa „Всенощное Бдение (Wsienoszcznoje bdienije)”, czyli „Całonocne czuwanie” op. 37, to długi cykl nabożeństw celebrowanych przez wyznawców prawosławia w wigilię wszystkich świąt i każdej Małej Paschy. Wieczernia, powieczerije i jutrznia odprawiane są od wieczora po świt. Wraz ze wschodzącym słońcem opowiadają historię od stworzenia świata, poprzez upadek człowieka, po jego zbawienie. Wielu kompozytorów opracowywało tekst „Całonocnego czuwania” – Paweł Czesnokow, Michaił Ippolitow-Iwanow, Piotr Czajkowski, żaden z nich nie osiągnął jednak tak wielkiego mistrzostwa jak Sergiusz Rachmaninow. Poszerzył skalę środków artystycznego wyrazu podkreślając mistycyzm nabożeństwa. Starannie dobrane brzmienia o dyskretnie nowoczesnej harmonii oddają akustykę wschodniochrześcijańskiej świątyni z jej bizantyjskimi kopułami. Zmiany obsady (od trój- do jedenastogłosu) i polichóralność oddają swoistą teatralność cerkiewnych nabożeństw, których akcja rozwija się na kilku planach, w różnych punktach świątynnej przestrzeni. W kompozycji Rachmaninowa szczególnie kontrastują ze sobą i idealnie łączą się dźwięczne, krystaliczne rejestry głosów żeńskich z głosami męskimi, wśród których głębokie znaczenie mają basy rzadko spotykane w zachodniej kulturze: basso profondo. [z omówienia Magdaleny Gajl]

22 KWIETNIA 2016
SALA KONCERTOWA | UL. PODLEŚNA 2 | godz. 19.00

Sergiusz Rachmaninow (1873–1943)
„Całonocne czuwanie” op. 37
I. Приидите, поклонимся – Priiditie, pokłonimsia – Przyjdźcie, pokłońmy się Królowi naszemu Bogu
II. Благослови, душе моя – Błagosłowi, dusze moja – Błogosław, duszo moja, Pana
III. Блажен муж – Błażen muż – Błogosławiony mąż
IV. Свете тихий – Swietie tichij – Cicha światłości
V. Ныне отпущаеши – Nynie otpuszczajeszi – Teraz pozwalasz odejść słudze Twemu
VI. Богородице Дево, радуйся – Bogorodice Diewo, radujsia – Bogurodzico Dziewico, raduj się
VII. Шестопсалмие – Szestopsałmije – Sześciopsalm
VIII. Хвалите имя Господне – Chwalitie imia Gospodnie – Chwalcie imię Pańskie
IX. Благословен еси, Господи – Błagosłowien jesi, Gospodi – Błogosławiony jesteś, Panie
X. Воскресение Христово видевше – Woskriesienije Christowo widiewsze – Zobaczywszy zmartwychwstanie Chrystusa
XI. Величит душа Моя Господа – Wieliczit dusza Moja Gospoda – Wielbi dusza moja Pana (Magnificat)
XII. Славословие великое – Sławosłowije wielikoje – Chwała na wysokościach Bogu
XIII. Днесь спасение – Dnies´ spasienije – Dzisiaj zbawienie światu
XIV. Воскрес из гроба – Woskries iz groba – Powstałeś z grobu
XV. Взбранной воеводе – Wzbrannoj wojewodie – Wybranej Przywódczyni

Chór Opery i Filharmonii Podlaskiej
Violetta Bielecka – dyrygent
Agnieszka Rehlis – mezzosopran
Rafał Bartmiński – tenor
Krzysztof Drugow – bas

Będzie to pierwsze wydarzenie z cyklu jubileuszowego. Uroczysty koncert zamykający Jubileusz, który będzie zarazem głównym punktem jubileuszu, odbędzie się na początku 2017 roku. Zachęcamy jednocześnie do zakupu programów symfonicznych – w zeszycie kwietniowym znajdą Państwo dodatek: okazjonalny tekst poświęcony jubileuszowi chóru autorstwa polskiego muzyka, publicysty, akademika i znanej postaci polskiego życia muzycznego, Marka Dyżewskiego.