Przeważająca liczba tych “wezwanych” to podatnicy, którzy nie poradzili sobie z wypełnieniem formularzy podatkowych. W czasie wizyty okazuje się jednak, że powody wezwania do urzędu były błahe. A to brak podpisu na formularzu, a to z kolei brak zaznaczenia w jakim celu składamy deklarację. Można tego wszystkiego uniknąć uświadamiając sobie jakie najczęściej błędy popełniamy i eliminując je.

Temu ma służyć poniższa lista najczęściej popełnianych przez podatników błędów, sporządzona w oparciu o doświadczenia urzędników, którzy na co dzień te błędy weryfikują. Dziś pierwsza z czterech części najczęściej popełnianych błędów. Zaczynamy od błędów o charakterze merytorycznym.

Podwójne dokonywanie odliczeń wydatków na cele mieszkaniowe
Zdarzają się podatnicy, którzy dokonują odliczeń wydatków mieszkaniowych wykazywanych w części C.3 formularza PIT/D zarówno od podatku, jak i od dochodu. Część C.3 w formularzu PIT/D służy do obliczenia odliczeń od podatku (!) przysługującego z tytułu poniesienia wydatków mieszkaniowych. Przeniesienie tej kwoty w odpowiednie rubryki formularza PIT-37 jest tylko kwestią staranności. W formularzu PIT/D należy czytać opisy rubryk, znajdujące się po lewej stronie, na tym samym poziomie co miejsce do wpisania kwoty. W opisach rubryk podany jest numer rubryki w formularzu PIT-37 do której należy dane odliczenie wpisać. Staranność powinna wyeliminować pomyłki.

Ulga remontowa odliczona bez przekroczenia limitu
Żeby móc skorzystać z tzw. ulgi remontowej trzeba wydać na remont co najmniej 567 zł. Jeśli podatnik nie miał takich wydatków w jednym roku podatkowym to prawo do skorzystania z obniżenia podatku o wydatki poniesione na cele mieszkaniowe uzyskuje w roku, w którym te wydatki przekroczą tą minimalną kwotę. Wysokość poniesionych wydatków (na zakup materiałów i usług oraz wpłatę na fundusz remontowy wspólnoty mieszkaniowej) należy liczyć (sumując) od początku okresu obowiązywania ulgi remontowej tzn. od 2003 roku. Wcześniejsze odliczenie tej kwoty, zanim przekroczy ona kwotę 567 zł, będzie traktowane jako błąd.

Sumy odliczeń przewyższają obliczony podatek
Sumy odliczeń od podatku wykazane w załączniku PIT/0 i odliczane w zeznaniu od podatku często przewyższają kwoty obliczonego podatku dochodowego pomniejszonego o składkę na powszechne ubezpieczenie zdrowotne. Przy wypełnianiu deklaracji należy zwracać uwagę na opisy rubryk, które znajdują się obok, na tym samym poziomie. Opis dotyczący rubryk 104 i 105 formularza PIT-37 (w które wpisuje się kwoty odliczeń przeniesione z formularza PIT/0) przypomina, że odliczenia od podatku nie mogą przekraczać kwoty podatku pomniejszonego o składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Małżonkowie rozliczają się wspólnie nie mając do tego prawa
Nie jest możliwe wspólne opodatkowanie małżonków, jeżeli chociaż jeden z nich prowadzi działalność gospodarczą opodatkowaną kartą podatkową lub ryczałtem ewidencjonowanym (bez względu na to, czy uzyskał dochody z tej działalności, czy też nie). Dzieje się tak nawet wtedy kiedy zgłoszono zawieszenie działalności.

Odliczanie wpłaty, która miała miejsce
Odliczaniu podlegają wpłaty na rzecz organizacji pożytku publicznego wymienionych w ustawie o pożytku publicznym. Warunkiem odliczenia jest dokonanie wpłat i posiadanie dowodu wpłaty. Jeśli takiego dowodu wpłaty nie mamy lepiej nie odliczajmy.

Zbyt duże odliczenie ulgi remontowej
Zdarza się, że podatnicy odliczają od podatku ulgę remontową w wysokości nieodpowiadającej kwocie 19% poniesionych wydatków (pozycja 52 PIT-D przenoszona do pozycji 107 PIT-37, bądź pozycji 174 PIT-36). Dotyczy to podatników, którzy odliczają wydatki w wysokości faktycznej poniesionej mimo, iż w informacji o odliczeniu wydatków mieszkaniowych (PIT-D) w pozycji 52 wskazane jest, iż kwota przysługującego odliczenia wynosi 19% kwoty wydatków faktycznie poniesionych.

Nieprawidłowo ustalony dochód
Często po sprawdzeniu zeznania okazuje się, że dochód nie odpowiada różnicy miedzy kwotą przychodu, a kosztami uzyskania przychodu (dotyczy najczęściej pozycje 35, 39, 43, 53, 58 PIT-37; pozycje 41, 45, 60, 75, 80 PIT-36). Najczęściej błąd ten popełniają osoby, które w roku podatkowym uzyskały dochody od kilku płatników i nieprawidłowo zsumowały ich wysokość z posiadanych informacji PIT-11/8B.

Nieprawidłowo obliczony podatek dochodowy
Najczęściej dotyczy przypadków błędnego zastosowania obowiązującej skali podatkowej. Błędy takie zdarzają się mimo, iż od kilku lat skala podatkowa nie uległa zmianie. Należy pamiętać o kwocie wolnej od podatku. Błąd związany jest z pozycją 99 PIT-37 oraz pozycja 163 PIT-36.

Problemy z zaliczkami w PIT-36
Tu błędów popełnianych przez podatników jest kilka. Zdarza się błędnie wykazana kwota zaliczek wpłaconych przez podatnika (poz. 184 PIT-36). Powinny być wykazane kwoty faktycznie przez podatnika wpłacone, podczas gdy najczęściej podawane są kwoty niższe. Z kolei w miejscach gdzie należy wpisywać zaliczki należne podatnicy wykazują zaliczki zapłacone.

Dość częste jest także błędne sumowanie zaliczek „należnych” i „wpłaconych” na podstawie składanych w trakcie roku deklaracji PIT-5, PIT-5L, PIT-53. Przed naniesieniem do zeznania kwot należnych zaliczek i zaliczek wpłaconych należy przeanalizować np. kopie złożonych do urzędu deklaracji podatkowych, w tym korekt, dowodów wpłat lub przelewów i w oparciu o dokonaną analizę ustalić kwoty w/w zaliczek.

Błędne podawanie limitów ulgi mieszkaniowej z lat poprzednich
Zdarza się, błędne przeniesienie kwot wydatków mieszkaniowych wykazanych w informacji PIT-D za poprzedni rok podatkowy, zarówno tych poniesionych, jak i tych, które nie znalazły pokrycia w podatku za lata ubiegłe (pozostałe do odliczenia w latach następnych). Podatnicy często nie zatrzymują kopii zeznania rocznego z roku poprzedniego i nie wiedzą co mają w te rubryki wpisać. W takiej sytuacji, każdy z takim pytaniem może się bezpośrednio zwrócić do właściwego miejscowo Urzędu Skarbowego i ustnie lub pisemnie poprosić o podanie takiej kwoty.

Ważne dla emerytów i rencistów 
Emeryci i renciści, którzy otrzymali z ZUSu roczne obliczenie podatku PIT-40A i zamierzają złożyć w urzędzie skarbowym dodatkowe roczne zeznanie podatkowe ponieważ np. uzyskali przychody z innych źródeł albo chcą dokonać któregoś z odliczeń, powinni pamiętać, że do zeznań PIT-37 lub PIT-36 powinni wpisać dane o przychodzie, dochodzie i zaliczkach na podatek wzięte z pozycji nr 54, 55, 56 PITu-40A (mała tabelka na samym dole zeznania PIT-40A). Błędem jest przepisywanie danych, zwłaszcza pobranej kwoty zaliczki, z części D formularza PIT-40A.

Brak podpisu podatnika
Podatnicy często zapominają, że ich zeznanie to dokument, który musi być podpisany, bo bez tego nie wywołuje żadnych skutków prawnych. Osoby rozliczające się samodzielnie za pomocą formularzy PIT-36 i PIT-37 podpisują w rubryce 207 (PIT-36) lub w rubryce 124 (PIT-37). Jeśli zaś zamierzamy rozliczyć się wspólnie z małżonkiem to w formularzu PIT-36 ten małżonek, którego dane zostały wpisane w części B1 formularza podpisuje się w rubryce 207. Drugi małżonek, którego dane zostały wpisane w części B2 formularza podpisuje się w rubryce 208. W przypadku formularza PIT-37 będą to kolejno rubryki: 124 i 125. Pamiętać należy, że podpisać się muszą wszyscy podatnicy. Najczęściej podpisów brakuje na formularzach przesyłanych do urzędu skarbowego za pośrednictwem poczty.

Błędny NIP
Ten problem dotyczy w każdym formularzu PIT rubryk z numerami 1 i 2. Podatnicy, chyba z rozpędu, wpisują tam Numer Identyfikacji Podatkowej swojego pracodawcy (w przypadku rozliczenia wspólnie z małżonkiem także NIP pracodawcy małżonka). Bierze się to zapewne z tego, że np. w formularzu PIT-11/8B, który jest wydawany przez pracodawcę w rubryce 1 wpisywany jest numer płatnika, czyli pracodawcy, a nie podatnika, czyli nasz. Dobrze wypełniony przez nas formularz PIT-36 lub PIT-37 zawiera w rubryce nr 1 nasz NIP, a w rubryce numer 2 NIP naszego małżonka (jeśli rozliczamy się wspólnie z nim).

Zła kolejność małżonków
Zdarza się, że małżonkowie rozliczający się wspólnie w dalszych częściach zeznania zapominają o zachowaniu kolejności ustalonej przez nich na początku zeznania. Osoba, która wpisana jest w rubryce B1 formularza jest “podatnikiem”, a osoba wpisana w rubryce B2 jego “małżonkiem”. Zgodnie z tą kolejnością należy wypełniać kolejne części formularza. “Podatnik” np. wpisuje swoje dochody lub straty w części C1, podczas gdy jego “małżonek” w części C2 itd. W formularzu PIT-36 ten małżonek, którego dane zostały wpisane w części B1 formularza podpisuje się w rubryce 203. Drugi małżonek, którego dane zostały wpisane w części B2 formularza podpisuje się w rubryce 204. W przypadku formularza PIT-37 będą to kolejno rubryki: 124 i 125.

Stosowanie nieaktualnych druków
Należy pamiętać, że w danym roku należy rozliczać się na najnowszych formularzach. Ci, którzy robią to na formularzach z zeszłego roku lub na jeszcze starszych popełniają błąd. Mimo, że na stronie głównej sami wpisujemy w puste kratki informację za który rok składamy zeznanie, pamiętać trzeba że formularze co roku się zmieniają i nie można “wziąć na zapas”. Ten błąd dotyczy w zasadzie wszystkich rodzajów formularzy, także NIP 1 i NIP 3. Po najświeższe formularze niekoniecznie musimy fatygować się osobiście do urzędu skarbowego. Możemy je pobrać ze strony internetowej Izby Skarbowej w Białymstoku pod adresem www.is.biaman.pl lub skserować od kogoś kto takie, aktualne formularze pobrał. Urzędy przyjmują zeznania także na kopiach formularzy. Pod warunkiem oczywiście, że są one zgodne z oryginałami.

Niejednolite adresy 
Podatnicy wypełniając zeznanie roczne często zupełnie dowolnie stosują swoje adresy zamieszkania i zameldowania. Często zdarza się tak, że podatnik wpisuje w części B formularza PIT-36 lub PIT-37 adres zamieszkania przy jednoczesnym podawaniu innego adresu dla płatnika (pracodawcy) co powoduje rozbieżność danych w zeznaniach i informacjach podatkowych przesyłanych do urzędu skarbowego przez pracodawcę. Zdarza się też, że podatnik w części B formularza PIT wpisuje adres zameldowania, podczas gdy tam należy wpisać adres zamieszkania. Oba adresy należy wpisać jedynie w częściach B.4 i B.5 formularza NIP-3 lub B.3 i B4 formularza NIP-1. Urząd skarbowy z zasady będzie kierował korespondencję na adres zameldowania, chyba że w rubryce 44 (NIP-3) lub 39 (NIP-1) zaznaczymy, że korespondencję chcemy otrzymywać na adres miejsca zamieszkania.

Nieaktualne dane
Bardzo nagminnym niedopatrzeniem, za sprawą którego cała masa osób musi być do urzędu wezwana, jest brak aktualizacji danych osobowych podatnika. Bardzo wiele osób wymieniając dowód, zawierając związek małżeński i zmieniając przy tym nazwisko czy zmieniając adres zameldowania lub zamieszkania zapomina poinformować o tym swój urząd skarbowy. W wyniku tego urząd skarbowy, opierając się na posiadanych przez siebie nieaktualnych informacjach, stwierdza niezgodność tych danych z danymi zawartymi przez podatnika w złożonym właśnie formularzu. Żeby tego uniknąć przy każdej zmianie naszych danych osobowych powinniśmy zgłosić tą zmianę wypełniając formularz NIP-3 (osoby fizyczne nie prowadzące działalności gospodarczej) lub NIP-1 (osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą). Wypełniamy go w całości, nie ograniczając się tylko do danych, które zostały zmienione.

Problemy z numerami rachunków 
Osoby fizyczne nie prowadzące działalności gospodarczej i rozliczające się za pomocą formularza PIT-37, jeśli chcą ewentualne zwroty nadpłaconych zaliczek na podatek otrzymywać na konto bankowe powinny podać w formularzu NIP-3 swój numer konta. Często zdarza się jednak sytuacja, że konto było podane dawno, zapomnieliśmy o nim, a teraz się dziwimy, że zwrot podatku długo nie przychodzi. Problem może mieć swoje źródło właśnie w tym, że zapomnieliśmy zgłosić zmianę numeru konta. Ponadto częste problemy z rachunkami bankowymi polegają także na błędnym lub nieczytelnym wpisaniu przez podatnika numeru.

Brak oznaczenia celu złożenia formularza (poz. 8 zeznania)
Pytanie o cel złożenia zeznania w obu formularzach: PIT-36 i PIT-37 zostało umieszczone prawie na samym początku zeznania. Podatnicy nagminnie jednak zapominają o tej rubryce, w której wystarczy tylko postawić krzyżyk. Osoby, które w danym roku składają pierwsze zeznanie powinni zaznaczyć kratkę „złożenie zeznania”. Ci z nas, którzy w złożonym już przez siebie zeznaniu znaleźli błędy, powinni czym prędzej złożyć korektę zeznania. W takim właśnie przypadku należy zaznaczyć kwadrat „korekta zeznania”. Pamiętać należy, że składając korektę zeznania musimy wypełnić cały formularz od początku, a nie tylko błędnie wypełnione uprzednio pozycje.

Radosław Hancewicz
Rzecznik prasowy Izby Skarbowej w Białymstoku
rha@pd.mofnet.gov.pl
www.is.biaman.pl