Źródliska 2006
W dniach 18-20 maja w Suwałkach odbędzie się IV Międzynarodowy Festiwal Ludowych Zespołów Tanecznych „Źródliska". To prawdziwe święto ludowego tańca nieskażonego stylizacją. Zespoły z Polski, Rosji, Białorusi i Litwy zaprezentują tańce i obrzędy niezmienne od wieków.
V Międzynarodowy Festiwal Ludowych Zespołów Tanecznych „Źródliska 2006” odbędzie się w dniach 18-20 maja 2006 r. w Suwałkach.
Jest to ważne wydarzenie formuły etnograficznej, przedstawiające wielonarodową kulturę ludową Europy Środkowej i Wschodniej. Na „Źródliska” zapraszane są zespoły prezentujące taniec ludowy w formie niestylizowanej, „pierwotnej”.
Najbardziej widowiskowa część imprezy będzie miała miejsce w muszli koncertowej parku Konstytucji 3 Maja: w sobotę zaprezentują się tam zespoły z Polski, Białorusi, Litwy i Francji (z miejscowości zaprzyjaźnionej z Suwałkami – Grande-Synthe).
Festiwal daje również możliwość uczestnictwa w spotkaniach warsztatowych oraz konferencji metodologicznej, poświęconej wymianie pomysłów, doświadczeń i metod pracy w zakresie tańca, muzyki i folkloru.
Organizator: Regionalny Ośrodek Kultury i Sztuki w Suwałkach. Współpraca: II LO w Suwałkach, Klub Garnizonowy w Suwałkach, Ośrodek Sportu i Rekreacji w Suwałkach.
Festiwal dofinansowany ze środków Unii Europejskiej pod patronatem Euroregionu „Niemen”.
Uczestnicy festiwalu:
- Borowina – Wykrot koło Myszyńca, Polska, kierownik zespołu – Andrzej Kaczmarczyk
Zespół reprezentuje Kurpie Zielone. Akompaniuje mu kapela złożona z harmonii pedałowej, skrzypiec i bębenka.
- Koniaków – Koniaków, Polska, kierownik: Urszula Gruszka
Zespół „Koniaków” został założony w 1952 roku. W jego repertuarze znajdują się niezmienne od 300 lat autentyczne tańce, muzyka, śpiew i obrzędy – wesele góralskie, szkubaczko (darcie pierza), chodzenie po kolędzie w dniu św. Mikołaja. Zespół jest organizatorem improwizowanych wesel góralskich. Do tańca przygrywa mu jedna z najbardziej znanych kapel w Beskidzie Śląskim – kapela „Wałasi”. Zespół uczestniczy w krajowych i międzynarodowych festiwalach folklorystycznych. Jest zdobywcą najbardziej prestiżowej w dziedzinie folkloru Nagrody im. Oskara Kolberga, przyznawanej przez Ministra Kultury.
Redyk
Na „Źródliskach” zespół przedstawi obrzęd związany z redykiem – wiosennym wyprowadzeniem owiec po zimie na halę między 15 a 20 maja. Główną rolę odgrywa w nim baca. Owce skrapiano święconą wodą i okadzano w celu przeciwdziałania urokom i złym mocom. Obrzęd kończą wspólne tańce, śpiew i muzyka.
- Kulgrinda – Wilno, Litwa, kierownik: Jonas Trinkūnas
Zespół rytualnego folkloru Kulgrinda rozpoczął działalność w 1990 r., w czasie, kiedy Litwa przechodziła swe odrodzenie. Kulgrinda oznacza tajemniczą brukowaną drogę pod wodą, prowadzącą do zamku poprzez bagna i jeziora. Kulgrinda jest także ścieżką inicjacji.
Zespół wykonuje rytualny folklor bałtycki i jedyne w swoim rodzaju magiczne sutartines. Melodie te pochodzą z najstarszych czasów narodu litewskiego. Pieśni z akompaniamentem bębnów, kobz, skrzypiec i innych instrumentów towarzyszą tańcom i modlitwom do prastarych bogów. Zgodnie ze zwyczajami bałtyckimi Kulgrinda wykonuje również rytuały związane z weselem, inicjacją, uroczystościami rodzinnymi i zmianami pór roku.
Jove
Na „Źródliskach” zespół pokaże obchody święta pierwszej wiosennej zieleni – piosenki, zabawy, tańce, nawiązują do pierwszych wiosennych błyskawic i dedykowane są Perkunowi, naczelnemu bóstwu panteonu bałtyjskiego, który w tym czasie budzi ziemię do życia. Pieśni kierowane są też do wód, wzgórz i słońca.
- Kumaniok – Michanowicze, Białoruś, kierownik: Larysa Ryzhkova, Siergiej Wyskwarka
Dziecięcy zespół folklorystyczny „Kumaniok” jest młodszą grupą autentycznego folklorystycznego zespołu „Kałychanka”. Uczestniczył w festiwalach na Białorusi, Ukrainie, w Mołdawii. Wykonuje ludowe pieśni w tradycyjnym wykonaniu. Śpiewa lekkim, czystym głosem. W jego repertuarze są pieśni, bajki i dziecięce zabawy spisane od autentycznych wykonawców. Zespół występuje w pięknych strojach, szytych na wzór strojów z XIX wieku.
Wiosna – czucha – bałabucha
Na „Źródliskach” zaprezentuje fragmenty wiosennych zabaw: „hukanie”, pieśni, korowody, gry i zabawy.
- Mały Koniaków – Koniaków, Polska, kierownik: Urszula Gruszka
Zespół regionalny „Mały Koniaków” został założony w 1954 r. Skupia dzieci w wieku od 6 do 15 lat i propaguje rodzimy, autentyczny folklor Beskidu Śląskiego. Jest zdobywcą wielu nagród krajowych i zagranicznych. Występował w Polsce, Turcji, Grecji, Wielkiej Brytanii, Słowacji, Czechach, Rosji, na Węgrzech. W repertuarze zespołu znajdują się pieśni, muzyka i obrzędy związane z nadejściem wiosny, kolędowania, zabawy dziecięce. Dzieci uczą się także gry na instrumentach ludowych: rogu, okarynie, fujarce, trombicie.
Drzegorze i Marzanny
Drzegorze byli to trzej chłopcy, odświętnie ubrani, z biskupimi czapkami na głowach. Chodzą oni po domach na św. Grzegorza (12 marca) z małą przystrojoną brzózką i dzwoneczkami; w progu domu śpiewają piosenki o nadejściu wiosny. Marzanny to dwie dziewczynki ubrane w stroje góralskie, odwiedzające domy i śpiewające piosenki. Jedna trzymała szmacianą lalkę (marzannę) ozdobioną kolorowymi wstążkami i koralami. Druga miała koszyk, do którego gospodyni wkładała jajka.
- RiABINA – Bór koło Augustowa, Polska, kierownik: Zinajda Ancipow
„Riabina” powstała w 1988 roku i jest jedynym zespołem folklorystycznym staroobrzędowców w Polsce. W zbliżonym do nowogródzko-pskowskiego dialekcie języka rosyjskiego wykonuje dawne pieśni weselne, ballady i korowody, choć śpiewa także inne pieśni rosyjskiego rodowodu. Zgodnie ze swoją tradycją nie używa instrumentów muzycznych (także dawne tańce-korowody odbywają się wyłącznie przy akompaniamencie śpiewu). Obecnie zespół składa się ze śpiewaczek urodzonych w podaugustowskich wsiach – Gabowych Grądach i Borze.
- Ranok – Bielsk Podlaski, Polska, kierownik: Elżbieta Tomczuk
Zespół folklorystyczny „Ranok” („Poranek”) istnieje od 1995 r. przy Bielskim Domu Kultury. W zespole śpiewają dzieci oraz młodzież ucząca się języka ukraińskiego w Zespole Szkół im. Adama Mickiewicza w Bielsku Podlaskim. Repertuar zespołu wypełniają – ciągle jeszcze kultywowane na Podlasiu – tradycyjne ukraińskie pieśni obrzędowe (wiosenne, rohulki, sianokosne, kupalskie, żniwne, weselne, kolędy, szczedriwki), liryczne, a także ogólnie znane piosenki ukraińskie. Wraz z grupą instrumentalną „Ranok” koncertował już na Ukrainie, Słowacji, a także w Rumunii, Belgii i Francji. Uczestniczy we wszystkich imprezach organizowanych przez Związek Ukraińców Podlasia. Jest laureatem wielu konkursów i festiwali.
Pieśni wiosenne, gry i zabawy dziecięce na Podlasiu
Na Międzynarodowy Festiwal Ludowych Zespołów Tanecznych „Źródliska” zespół „Ranok” przygotował pieśni, gry i zabawy dziecięce związane z nadejściem wiosny. Pieśni śpiewane na Podlasiu po świętach Wielkiej Nocy nazywane są rohulkami (ohulkami). Wykonuje się je głównie w ciągu jednego tygodnia, do Niedzieli Przewodniej. Nazwa tych utworów pochodzi najprawdopodobniej od miejsca, w którym były wykonywane – czyli od rogu ulicy. Poczynając od poniedziałku wielkanocnego, młodzież licznie wychodziła na ulicę, radując się z nadejścia wielkiego święta Zmartwychwstania Pańskiego i wiosny. Rohulki śpiewano niemal w każdej podlaskiej wsi. Najczęściej były to pieśni jednogłosowe. Później, po niedzieli przewodniej, śpiewa się wełnianki i sadońki.
- Rasica – Soroczi, Białoruś, kierownik: Nadieżda Krupieńkowa
Folklorystyczny zespół taneczny „Rasica” został założony w 1991 r. przez obecnego kierownika, Nadieżdę Krupieńkową. Zespół tworzą najlepsze pary taneczne z okolicy. Jego repertuar zawiera miejscowe tradycyjne pieśni, tańce i muzykę ludową. Akompaniament tworzą popularne w regionie, sięgające historią XVIII wieku, instrumenty – harmonia i bęben. Kostiumy zespołu to chłopskie stroje z końca XIX i początku XX wieku: koszula (rubaszka), tradycyjne nakrycie głowy, fartuchy oraz spódnice. Wszystkie stroje są ręcznie tkane i wyszywane. Przez 15 lat działalności zespół dał niezliczoną ilość koncertów. Jest zdobywcą licznych nagród na białoruskich festiwalach twórczości ludowej.
Wieczorem na ławeczce
Program, który zespół zaprezentuje w Suwałkach, został zbudowany w formie wiejskiej zabawy na świeżym powietrzu. Tradycyjnie w czasie długiej zimy, życie chłopów toczyło się w ciasnych wiejskich izbach i to w nich odbywały się spotkania towarzyskie i zabawy z muzyką i śpiewem. Z nadejściem wiosny i ciepłych dni spotkania te przenosiły się na przydomowe ławeczki. Tu zbierały się dziewczęta i śpiewały pieśni. Do nich przyłączali się chłopcy, koniecznie z harmonią. Zabawy te trwały nieraz do późna w nocy. Program koncertu „Rasicy” przywołuje tradycyjne wiosenne wiejskie spotkania towarzyskie wsi Soroczi w powiecie lubańskim z połowy XX wieku.
- Rossijana – Czerniachowsk, Rosja, kierownik artystyczny zespołu, koncertmistrz – Walerij Pietrowicz Prichodko, chórmistrz zespołu – Tamara Jakowlewa Kriżanowska
Swoje 35-letnie istnienie Zespół Pieśni i Tańca „Rossijana” zawdzięcza utalentowanemu człowiekowi – W. I. Iwanowowi. „Rossijana” wychowała dwa pokolenia młodzieży Czerniachowska. Nie ma wśród nich ludzi obojętnych. Wszyscy poznają radość tworzenia; spotkanie z tańcem i pieśnią zostawia ślad w sercu każdego wychowanka. Na bałtyckiej ziemi kultywowanie tradycji ludowych jest konieczne dla podtrzymania tradycji przywiezionych na tę ziemię z różnych zakątków Rosji. Zespół jest laureatem wielu nagród i wyróżnień na festiwalach w Związku Radzieckim i Rosji. Występował z koncertami w Rosji oraz za granicą, między innymi w Bułgarii i Niemczech.
Wiosenna zabawa wiejska
Zespół zaprezentuje na „Źródliskach” wiosenną zabawę wiejską. Tradycyjnie po Wielkanocy młodzież spotyka się przed domami, aby się bawić. Wiejskie zabawy, tańce, pieśni jednoczyły młodzież – chłopcy wybierali panny, zaś dziewczęta przyglądały się chłopakom. Cykl świątecznych spotkań kończył się wraz z początkiem wiosennych prac polowych.
Goście festiwalowi:
- MeulenÆrds (MŁynarze) – Grande-Synthe, Francja, kierownik: Alain Hautcœur
- Dautenis – Suwałki, Polska, kierownik: Piotr Fiedorowicz
- Grodzieńskie Koronki – Grodno, Białoruś
- Kapela ZPiT „Suwalszczyzna” – Suwałki, Polska, kierownik: Krzysztof Krzesicki