Kodeks postępowania karnego przewiduje, że w sprawach z oskarżenia prywatnego po uniewinnieniu oskarżonego lub umorzeniu postępowania koszty obrony ponosi oskarżyciel prywatny. W sprawach z oskarżenia publicznego - ale tylko za adwokata z urzędu - płaci skarb państwa. Za pomoc prawną z wyboru uniewinniony może uzyskać od sądu zwrot całości lub części kosztów za jednego adwokata, ale tylko w uzasadnionych przypadkach.

- Dlaczego nie jest to zwrot całości kosztów poniesionych przez każdego uniewinnionego? - pytała na wczorajszej rozprawie mec. Zofia Daniszewska-Dek.

Reprezentuje ona w Trybunale autorkę skargi konstytucyjnej Jolantę W., która przed białostockim sądem broniła się przez siedem lat przed zarzutem spowodowania wypadku drogowego. Korzystała przy tym z pomocy adwokata z wyboru. Została wprawdzie uniewinniona, ale wieloletnie postępowanie sądowe wymagało zaciągnięcia zobowiązań finansowych. Sąd przyznał jej jedynie 1 tys. zł, a to długów nie pokryło.

Uniewinniona, lecz poszkodowana finansowo Jolanta W. uważa, że zróżnicowanie przepisów o zwrocie kosztów obrony z urzędu i z wyboru jest niezgodne z konstytucją, ponieważ narusza zasady sprawiedliwości społecznej i równości, prawa do obrony oraz wynagradzania szkody wyrządzonej przez niezgodne z prawem działanie władzy publicznej.

Skargę konstytucyjną poparł także rzecznik praw obywatelskich, który przystąpił do sprawy. Jego przedstawiciel Piotr Sobota zauważył, że zasadą większości procedur sądowych jest obarczanie kosztami postępowania strony, która nie obroniła swoich racji. Taki kierunek wskazuje również sądownictwo Unii Europejskiej.

Prokurator Wojciech Sadrakuła z Prokuratury Krajowej przekonywał natomiast w imieniu prokuratora generalnego, że przepisy o kosztach obrony osoby uniewinnionej są prawidłowe, bo mieszczą się w uprawnieniach ustawodawcy i decyzję w sprawie zwrotu powierzają sądowi.  Wyrok TK we wtorek po długim weekendzie (sygn. SK 21/04).

Rzeczpospolita