Uroczystość poprowadził Andrzej Lechowski, dyrektor Muzeum Podlaskiego w Białymstoku.

Na zdjęciu od lewej: marszałek województwa podlaskiego Janusz Krzyżewski, bp Jakub -ordynariusz Diecezji Białostocko-Gdańskiej,  bp Edward Ozorowski, metropolita abp Sawa.

Na otwarciu muzeum obecni byli m.in.: marszałek województwa podlaskiego Janusz Krzyżewski, przewodniczący Sejmiku Zbigniew Krzywicki, członek Zarządu Jan Syczewski, były premier Włodzimierz Cimoszewicz, metropolita abp Sawa, bp Edward Ozorowski, bp Jakub -ordynariusz Diecezji Białostocko-Gdańskiej  oraz przedstawiciele Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, m.in. Franciszek Cemka, dyrektor Departamentu Dziedzictwa Narodowego.

Otwarcie Muzeum Ikon w Supraślu rozpoczęło się niespodziewaną awarią prądu, która jednak nie zakłóciła uroczystości. Światła zabłysły tuż przed zwiedzaniem muzeum.
- Energia zawiodła, ale tylko elektryczna – powiedział żartobliwie Andrzej Lechowski.

Podczas tej uroczystości padło wiele ciepłych słów odnośnie powstałego muzeum. Zadowolenia nie krył sam pomysłodawca Andrzej Lechowski:
- Muzeum to ma ambicje, ma być i już w tej chwili wpisuje się w krajobraz muzealnictwa, nie tylko polskiego, ale i europejskiego. Wpisuje się nie tylko poprzez kontekst historyczny, kulturowy, miejsca, tego co pokazujemy, ale również tego w jaki sposób chcemy to pokazać.


Bp Jakub -ordynariusz Diecezji Białostocko-Gdańskiej, wyświęca muzeum.

O wartości powstałej instytucji mówił także marszałek województwa podlaskiego Janusz Krzyżewski:
- Po wielu latach wspólnych wysiłków, dziś jesteśmy świadkami niecodziennego wydarzenia w życiu kulturalnym Podlasia. W ciągu czterdziestu lat gromadzono ikony pochodzące z XVII, XVIII i XIX wieku. Zebrano ich prawie 1200, warto dodać, że nie małym wysiłkiem służb celnych. Ikony te tworzą jeden z najciekawszych i największych zbiorów sztuki sakralnej prawosławia w kraju. Odremontowane mury klasztorne w Supraślu stanowią wymarzoną lokalizację dla tego rodzaju zbiorów, które są kolejnym potężnym filarem naszej podlaskiej różnorodności i tożsamości. Dbałość o tą różnorodność, o zachowanie tożsamości kulturowej, była i jest naszym obowiązkiem.

Metropolita abp Sawa

Metropolita abp Sawa, wyraził radość z otwarcia Muzeum Ikon i podkreśli czym jest i jak ważna jest dla wyznawców prawosławia ikona:
-  Jestem dziś tutaj, aby wyrazić radość i podziękować za to co uczyniliście organizując w części klasztoru muzeum. Mamy piękny ośrodek w sensie architektury, w sensie życia duchowego i w sensie historii, czyli wszystkiego tego, co jest wyrazem życia społeczeństwa na danym terenie. Ikona jest wielką świętością dla chrześcijanina, natomiast w prawosławiu szczególnie. Ikona to okno do drugiego świata. Widzimy poprzez ikonę drugi wymiar naszego życia w sensie szerokim, nie tylko ziemskim ale i tym wiecznym. Ikona to także drzwi, która wprowadzają nas w obcowanie ze światem Bożym, ku któremu dążymy. Stąd też wielki kult ikony. Każda ikona przemawia do człowieka, ma oddziele, właściwe jej znaczenie, dlatego też wierni prawosławni ze szczególną czcią odnoszą sie do ikony. Należy się cieszyć, dziękować Bogu, że natchną tych, którzy podjęli ten problem i zorganizowali to muzeum. Muzeum Ikon jest na dzisiaj świątynią ikony, bowiem jedni przyjdą oglądać wartości artystyczne, ikonograficzne, inni przyjdą modlić się przed ikonami, a inni jeszcze się może nawrócą przy ikonie.

- Ikona jest nie tylko znakiem religijnym, jest też zapisem kulturowym. Kultura z kolei to jakby trochę tych podstawowych wartości: prawdy, dobra i piękna. Wartości te są ponad wszystkim podziałami. To dobra wspólne dla każdego człowieka. Można więc powiedzieć, że każda ikona jest ze swej natury antropologiczna, bo służy człowiekowi i tak na nią należy patrzeć. Jan Paweł II napisał, że tylko tworząc kulturę człowiek może ocalić siebie. Stąd też wszystkie przejawy kultury, do której także zalicza się i to muzeum należy szanować, należy podziękować tym, którzy to tworzą, bo ostatecznie obraca się to na nasze dobro wspólne – powiedział bp Edward Ozorowski.


Przewodniczący Sejmiku Zbigniew Krzywicki odbiera pamiątkową plakietę z rąk Andrzeja Lechowskiego dyrektora Muzeum Podlaskiego w Białymstoku.

Przy okazji otwarcia Muzeum Ikon, przeor klasztoru prawosławnego w Supraślu – archimandryta Gabriel odebrał srebrny medal “Zasłużony Kulturze Gloria Artis” z rąk marszałka województwa podlaskiego Janusza Krzyżewskiego i wicewojewody Jarosława Schabieńskiego. Archimandryta Gabriel od blisko 7 lat opiekuje się tym unikalnym zabytkiem naszego wspólnego dziedzictwa. Wręczono także odznaki honorowe “Zasłużony dla Kultury Polskiej”. Otrzymały je: Krystyna Bieńkowska – archeolog, kierownik działu archeologii Muzeum Podlaskiego w Białymstoku, Janina Hościłowicz – była dyrektor Muzeum Podlaskiego, obecnie na emeryturze, twórca podstaw kolekcji ikon prezentowanych w muzeum oraz Ewa Wroczyńska – wieloletni kierownik Muzeum w Tykocinie.


Archimandryta Gabriel 


Marszałek województwa podlaskiego Janusz Krzyżewski wręcza odznaki honorowe “Zasłużony dla Kultury Polskiej".

Gromadzenie sztuki sakralnej prawosławia w Muzeum Podlaskim w Białymstoku rozpoczęto w latach 60. XX w. W ciągu 40 lat powstał zbiór ponad tysiąca ikon pochodzących z XVIII i XIX w., będący jednym z najciekawszych i największych w kraju. Tworzą go przedstawienia wykonane na desce, wśród których najliczniej reprezentowane są wizerunki Matki Bożej i Chrystusa. Ważne miejsce zajmują także metalowe ikony podróżne, plakiety i krzyże. Perłą kolekcji jest unikatowy zespół XVI-wiecznych fresków, ocalałych ze zburzonej Cerkwi Zwiastowania Najświętszej Marii Panny w Supraślu.
             

W 1996r. rozpoczęto starania zmierzające do otwarcia placówki zajmującej się szeroko pojętą sztuką sakralną prawosławia. Na siedzibę Muzeum Ikon przeznaczono część XVII-wiecznego Pałacu Archimandrytów, wchodzącego w skład Monasteru Zwiastowania Przenajświętszej Bogarodzicy w Supraślu. To blisko 500 m kw. powierzchni na czterech kondygnacjach, z których trzy przeznaczone są na ekspozycję stałą. Na niej zaprezentowanych jest około 300 ikon i najcenniejszy zabytek – XVI-wieczne freski supraskie ocalałe ze zburzonej cerkwi Zwiastowania NMP. Wystawa jednak nie ma tradycyjnego „galeryjnego” charakteru. Lech Nowacki – autor scenografii i aranżacji plastycznej – przygotowuje nowoczesną ekspozycję z wykorzystaniem światła, dźwięku i pokazów multimedialnych. Muzeum Ikon będzie pierwszym w Polsce interaktywnym muzeum prezentującym sztukę sakralną prawosławia.


Pamiątkowa plakieta z otwarcia muzeum.

W kaplicy i refektarzu, w których do tej pory mieściła się Filia Muzeum Podlaskiego, organizowane będą wystawy czasowe oraz prezentowana multimedialna projekcja poświęcona historii klasztoru.

Muzeum przygotowało ciekawą ofertę edukacyjną, której celem jest przybliżenie wartości teologicznej i aspektów artystycznych ikony. Zajęcia prowadzone będą w pracowni, specjalnie przygotowanej w piwnicy Muzeum. Tu znajdzie się również galeria, w której zwiedzający będą mogli kupić współczesne ikony, nagrania muzyki cerkiewnej czy albumy i książki związane z prawosławiem.

Zbiory Muzeum Ikon w Supraślu liczą prawie 1200 ikon datowanych na XVIII, XIX i XX wiek. Jest to jedna z najbogatszych w kraju kolekcja sztuki sakralnej prawosławia. Będzie ona stale powiększana i pokazywana na ekspozycjach czasowych.

Wielowątkowość ekspozycji w Muzeum Ikon zmusza jej twórców do uruchamiania wystawy w kilku etapach. 5 października udostępniona została plastyczna i eksponatowa jej część. W ciągu kilku następnych tygodni uzupełniona będzie przez dodanie efektów elektronicznych. Ekspozycja w pełnym kształcie powinna zostać zaprezentowana w połowe listopada 2006 roku.

Cela izografa

Kierownikiem Muzeum Ikon w Supraślu została Krystyna Mazuruk, która podczas otwarcia opowiedziała o tym, co można zobaczyć w każdej z sal muzeum:
- Pierwsza sala poświęcone jest kanonowi ikony, gdzie zobaczymy podstawowe przedstawienia pokazane na tle wczesnochrześcijanskich malowideł przeniesionych z katakumb. Następna część wystawy to świątynia, to cerkiew, to symbolika cerkwi. To cały rok liturgiczny. Dalej przejdziemy ku wizerunkom Matki Bożej przedstawionej w całym wachlarzu przedstawień, jakie posiadamy w swoich zbiorach. Następnie zajrzymy do celi izografa, a na końcu zobaczymy nasze przepiękne, cenne, wyjątkowe XVI-wieczne freski supraskie.

W salach muzeum panuje mistyczny półmrok, wagę ikon podkreślają punktowe światła, skierowane na wybrane elementy obrazów. Ikony podziwia się przy cichym śpiewie klasztornego chóru. Atmosfera muzeum pomaga skupić się na wyjątkowości każdej z ikon.

Ta wyjątkowa instytucja powstała dzięki wsparciu władz samorządowych województwa podlaskiego oraz Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. O środki finansowe na realizację przedsięwzięcia zabiegał dyrektor Muzeum Podlaskiego w Białymstoku Andrzej Lechowski - pomysłodawca powstania tej nowej placówki.

                 
                 Logo Muzeum Ikon w Supraślu

Honorowy patronat nad otwarciem Muzeum objął Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego Kazimierz Michał Ujazdowski.