Miloš Forman na podstawie sztuki Petera Schaffera zrealizował nagrodzony Oscarem film pod tym samym tytułem. Dramat Schaffera to studium o muzyce, władzy i zazdrości tak wielkiej, że pobożnego Salieriego doprowadzi ona nie tylko do zbrodni, ale i buntu wobec Boga, który talentem obdarzył lekkoducha Mozarta, a bogobojnego dotąd Salieriego – miernotą (co nie jest prawdą, bo kompozytor ten był bardzo ceniony za swego życia; wystawienie jego opery otworzyło świeżo wybudowaną La Scalę).

Do Wiednia, muzycznej stolicy świata, przybywa młody Mozart. Jego geniusz i sposób bycia drażni wiele osób, przede wszystkim nadwornego kompozytora cesarza. Antonio Salieri jest zazdrosny o sukcesy przebojowego Amadeusza na tyle, że postanawia pozbyć się rywala... Historia nie potwierdza tej wersji wydarzeń, ale opowieść zainspirowała wielu twórców (Puszkin, Rimski-Korsakow, Schaffer).

Ogromną atrakcją tego przedstawienia jest udział prawdziwej orkiestry. Muzycy nie tylko grają, ale mają również wiele poważnych zadań aktorskich. Poza tym nie wykonują jedynie dzieł Mozarta. Ich kierownik muzyczny dopisał im sporo współczesnej muzyki (bo Mozart był przecież kompozytorem współczesnym): hip-hopu, rocka, techno – a wszystko to na klasyczny zespół symfoniczny!

Zresztą nie tylko w muzyce widać wyraźne kontrasty formalne. Kostiumy to pomieszanie rokoko ze współczesną modą. Zachowawczy Salieri nosi się tradycyjnie, a zwariowany, pełen życia Mozart biega w kolorowych glanach. Dekoracje cały czas przypominają nam, że jesteśmy we współczesnym teatrze, bo opowiadana historia zazdrości o umiejętności jest nadal bardzo aktualna (choć oczywiście scenografka i autorka kostiumów w jednej osobie przytoczyła wiele cytatów z malowanych na płótnie rokokowych dekoracji w stylu braci Bibbiena).

Jednak całe show skradł Adam Gillen jako Wolfgang Amadeusz Mozart. Jego irytujący śmiech (tak bardzo inny od równie irytującego otoczenie śmiechu Toma Hulce’a w filmie Miloša Formana), małpie wybryki i ogólne ADHD na scenie dały bardzo żywy obraz pewnego swego geniuszu artysty. Lecz gdy przyszła pora umierania, Gillen stał się przerażonym chłopcem, który w tak bardzo ludzki sposób boi się śmierci.

Bartłomiej Majchrzak, www.nazywowkinach.pl

HD LIVE z National Theatre w Londynie

Czwartek, 2 lutego 2017 | godz. 19.45
Scena kameralna OiFP, ul. Odeska 1

Amadeusz, reż. Peter Schaffer

Adam Gillen jako Mozart
Lucian Msamati (znany z Gry o tron) jako Salieri
Muzyka na żywo: Southbank Sinfonia

Fot. Marc Brenner