Pierwsza edycja konkursu miała miejsce w 2000 r. Wówczas komisja konkursowa zakwalifikowała 150 produktów – od osób prywatnych, z gospodarstw agroturystycznych, kół gospodyń wiejskich, stowarzyszeń i lokalnych organizacji, pensjonatów i małych zakładów rzemieślniczych.

Spośród tych produktów nagrodzonych zostało 20 najlepszych. W następnej edycji po raz pierwszy odbyły się finały regionalne w kilku województwach. Ustanowiona została nagroda najwyższa, przyznawana przez Krajową Kapitułę Konkursu – statuetka „Perła”. W edycji trzeciej finały odbywały się już we wszystkich regionach, pod patronatami marszałków województw.

Dziś już mało kto pamięta, że pomysł targów „Smaki Regionów”, towarzyszących od kilku lat prestiżowym targom Polagra Food w Poznaniu narodził się w redakcji „Gospodyni” jako impreza towarzysząca Wielkiemu Finałowi konkursu „Nasze Kulinarne Dziedzictwo.” W 2003 roku po raz pierwszy odbył się Wielki Finał na Targach Polagra w Poznaniu, połączony z wręczaniem „Pereł” oraz prezentacją produktów regionalnych w osobnym pawilonie. Od tej pory każdy Wielki Finał ma miejsce w Poznaniu, a wielu producentów tradycyjnej żywności – w większości laureatów konkursu  oraz także regiony, z których pochodzą, prezentują się na targach „Smaki Regionów”.

W 2008 roku poszerzona została formuła konkursu przez wprowadzenie „części gastronomicznej” czyli kategorii „Dania i potrawy regionalne z wykorzystaniem lokalnych, tradycyjnych surowców oraz przyrządzane według tradycyjnych receptur”.

Dorobkiem siedemnastu edycji konkursu jest zidentyfikowanie ponad 18 tysięcy regionalnych, tradycyjnych produktów i dań. Konkurs udowodnił, jak wspaniałą i oryginalną żywność mogą zaoferować polscy producenci konsumentom nie tylko w kraju, ale również we wszystkich krajach Unii Europejskiej, a nawet poza nią. Laureaci konkursu zdobywają rynek i prestiż – poprzez promocję w mediach ich wyroby dotarły m.in. do sieci ekskluzywnych sklepów z tradycyjną żywnością.

Ogromnie satysfakcjonujący jest także fakt, że wokół nagrodzonych w konkursie wyrobów, m.in. serów z Korycina i Wiżajn, wędlin z Małopolski, śliwek z Doliny Dolnej Wisły i okolic Sechny, jabłek z okolic Łącka, powstały grupy producenckie, konsorcja i inne formy wspierania produktu regionalnego w jego drodze do Listy Produktów Tradycyjnych Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, a w dalszej kolejności – do listy unijnej. Wielu laureatów konkursu „Nasze Kulinarne Dziedzictwo” może poszczycić się certyfikatami „Jakość Tradycja” jedynego krajowego systemu jakości dla zywności tradycyjnej. Ważne jest też i to, że do wspierania produkcji i promocji lokalnych specjałów włączyły się regionalne samorządy a także Agencja Rynku Rolnego (a obecnie Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa) ze swymi terenowymi oddziałami.

Konkurs zaktywizował lokalne społeczności i wytwórców do działań na rzecz wytwarzania, budowy rynku i promocji tradycyjnej żywności jako elementu rozwoju regionów.

W ciągu kolejnych lat trwania konkursu stworzono ogromną, pionierską, jedyną w Polsce dokumentację tradycji kulinarnych ze wszystkich regionów Polski, także mniejszości narodowych. To dowód na to, jak bogata jest nasza historia kulinarna i jak ważnym jest elementem dziedzictwa kulturowego.

źródło: Polska Izba Produktu Regionalnego i Lokalnego

***

Kryteria te określone są w regulaminie i mówią m.in. o tym, że żywnościowymi produktami regionalnymi są surowce lub wyroby przeznaczone do bezpośredniego spożycia albo sporządzania potraw. Muszą też być związane z określonym obszarem geograficznym i charakteryzować się szczególnymi cechami wynikającymi ze specyficznych warunków klimatycznych i glebowych danego regionu. Powinny być wytwarzane tradycyjnymi metodami i w małej skali oraz wywodzić się z tradycji i kultywowanych w danym regionie zwyczajów, a także powinny być od dawna znane w okolicy.

Cały konkurs organizowany jest dwuetapowo. W pierwszym etapie – w czasie finałów regionalnych – wyłonieni zostaną laureaci w czterech głównych kategoriach.

Warunkiem udziału w tym etapie jest wypełnienie i przesłanie karty zgłoszeniowej, która jest dostępna na stronach internetowych: www.produktyregionalne.pl oraz www.odr.pl. Wydrukowane formularze będą dostępne w każdym Powiatowym Zespole Doradztwa Rolniczego i w siedzibie PODR Szepietowo (pokój nr 20).

Produkty zgłaszane do konkursu będą kwalifikowane do czterech głównych kategorii, które posiadają również podkategorie:

I. Produkty regionalne pochodzenia zwierzęcego

 podkategorie:

- produkty i przetwory mięsne,

- produkty i przetwory z ryb,

- produkty i przetwory mleczne,

- miody.

II. Produkty regionalne pochodzenia roślinnego

 podkategorie:

- przetwory owocowe,  

- przetwory warzywne,

- produkty zbożowe,

- wyroby cukiernicze.

III. Napoje regionalne

 podkategorie: 

- napoje bezalkoholowe,

- napoje  alkoholowe

IV. Inne produkty regionalne w szczególności łączące produkty roślinne ze zwierzęcymi (np. farsze).

Istotne jest, że jeden wytwórca może zgłosić po jednym produkcie w każdej kategorii, czyli maksymalnie 4 produkty.

Organizatorem centralnym Konkursu, odbywającego się pod Patronatem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi, jest Polska Izba Produktu Regionalnego i Lokalnego. Partnerami merytorycznymi i organizacyjnymi konkursu w naszym regionie jest Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa Oddział w Białymstoku (KOWR), Marszałek Województwa Podlaskiego oraz Podlaski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Szepietowie.

Pierwszy etap, czyli finał wojewódzki w Podlaskiem zaplanowany jest na 7 lipca 2018 r. w Augustowie podczas Targów Agro-Eko-Turystycznych, odbywających się na Rynku Zygmunta Augusta. Początek konkursu o godz. 10.00.

Organizatorzy, poprzez połączenie imprez, chcą dać możliwość podlaskim wytwórcom prowadzenia równocześnie w tym dniu sprzedaży swoich wyrobów i szerszej ich promocji.

Drugi etap konkursu to wybranie przez Krajową Kapitułę Konkursu – spośród produktów nominowanych w etapie wojewódzkim – najlepszych produktów do prestiżowej nagrody konkursu „PERŁA 2018”. W przypadku zgłaszania produktu do tej nagrody, należy na karcie zgłoszeniowej dopisać „PERŁA”. Krajowy finał, z wręczeniem statuetek, odbędzie się w początkach września podczas Targów Polagra w Poznaniu.