Więcej zaufania do producentów lokalnych. Po wizycie inspektorów sanitarnych we Włoszech i Austrii
Sekretariat Regionalny Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich z inicjatywy Stefana Krajewskiego, Członka Zarządu Województwa Podlaskiego zaprosił przedstawicieli wojewódzkiego i powiatowych Sanepidów z Podlaskiego do zapoznania się z praktyką przestrzegania przepisów i stosowania norm higienicznych w gospodarstwach zajmujących się przetwórstwem na terenie Włoch i Austrii.
Wszystkie kraje na terenie Unii Europejskiej zobowiązane są do stosowania tych samych norm, przepisów jednak ich przestrzeganie, stosowanie, a zwłaszcza interpretacja bywa już różna. Zorganizowana pod koniec września wizyta studyjna „Jak to jest z tym drobnym przetwórstwem w Europie” pokazała, że w Austrii i Włoszech istnieje przede wszystkim bardzo duże zaufanie do producentów, dodatkowo wspierana przez ciągłe szkolenia miejscowych inspekcji nadzoru sanitarnego. Drobne przetwórstwo jest zaś postrzegane i wspierane przez władze jako solidny fundament gospodarki. We Włoszech chociażby, Inspekcja nadzoru nie interesuje się jakością handlową, wychodząc z założenia, że producent odpowiada za jakość produkcji (produkty niesmaczne nie sprzedadzą się).
- Wymiana doświadczeń i dobrych praktyk jest bardzo potrzebna i pożyteczna – przekonywał uczestników Marszałek Krajewski. - W poszczególnych krajach występują różnice w podejściu do europejskich przepisów dotyczących bezpieczeństwa żywności, które nie powinny być barierą w rozwoju drobnej przedsiębiorczości.
Wyjazd był okazją do rozlicznych spotkań z przedstawicielami inspekcji nadzoru sanitarnego z Austrii i Włoch, dał też możliwość odwiedzenia małych zakładów przetwórczych oraz gastronomicznych. Wizyty były okazją do porównania stosowanych tam rozwiązań strukturalnych i organizacyjnych do tych funkcjonujących w Polsce. Uczestnicy wizyty mogli też dowiedzieć się, że drobni producenci w obydwu odwiedzanych krajach nie prowadzą zapisów w realizowaniu procedur dobrej praktyki higienicznej jeśli mają standardowe odczyty. Notowane są natomiast stany anormalne, które mogą stwarzać np. ryzyko mikrobiologiczne.
- Był to pierwszy tego typu wyjazd zorganizowany dla inspektorów nadzoru sanitarnego, którzy mają nadzór nad przetwórstwem roślinnym – mówi Marcin Muszyc, kierownik Sekretariatu regionalnego Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich Departamentu Rolnictwa i Obszarów Wiejskich UMWP w Białymstoku. – Wcześniej podobne wyjazdy były organizowane z udziałem lekarzy weterynarii zwłaszcza w kontekście produkcji serów, co przyniosło naszym zdaniem pozytywne skutki. Teraz więc pora na przetwórstwo niezwierzęce.
Najważniejsze wnioski i spostrzeżenia z tej wizyty:
- W Austrii dopuszcza się drobne przetwórstwo spożywcze w pomieszczeniach wykorzystywanych normalnie jako pomieszczenia domowe dla niektórych produktów. Warunkiem jest czasowe wyłączenie ich z użytku domowego;
- W Austrii działania producentów postrzegane są przez pryzmat celu (osiągnięcia czystości), a nie samego faktu utrzymywania płytek ceramicznych;
- W Austrii producenci sami określają sobie termin przydatności do spożycia produktów bazując wyłącznie na własnych obserwacjach i doświadczeniach (ponosząc jednocześnie za to pełną odpowiedzialność);
- Odwiedzane obiekty małej produkcji lokalnej wskazują, że w Austrii z powodzeniem funkcjonują obiekty, gdzie wykorzystywane są wielofunkcyjne pomieszczenia uzupełniane również pomieszczeniami rozproszonymi po domostwie;
- We Włoszech (w odwiedzanym regionie Udine) nie praktykuje się wykorzystywania pomieszczeń kuchennych we własnym domostwie do celów prowadzenia drobnego przetwórstwa;
- Włosi pracują z producentami wspierając ich w ramach programu „Piccole Produzioni Locali” (Mała Produkcja Lokalna) oferując kompleksowe wsparcie w uruchomieniu zakładu, jak też późniejszego nadzoru nad jakością;
- Opracowane podręczniki wyznaczają proste metody kontroli związanej z bezpieczeństwem produktu (np. badanie pH możliwe do wykonania przy pomocy taniego i prostego testu);
- Inspekcja nadzoru nie interesuje się jakością handlową wychodząc z założenia, że producent odpowiada za jakość produkcji (produkty niesmaczne nie sprzedadzą się);
- W odwiedzanych krajach Europy panuje bardzo duże zaufanie do producentów, w ślad za którym idą ustawiczne szkolenia sygnowane przez inspekcję nadzoru;
- Podręczniki branżowe we Włoszech opracowywane są w ciekawej, przejrzystej formule z zastosowaniem rozlicznych zdjęć poglądowych;
- Drobni producenci w obydwu odwiedzanych krajach nie prowadzą zapisów w realizowaniu procedur dobrej praktyki higienicznej jeśli mają standardowe odczyty (notowane są natomiast stany anormalne, które mogą stwarzać np. ryzyko mikrobiologiczne);
- Producenci w odwiedzanych krajach korzystają z przewidzianej w prawie europejskim elastyczności, dzięki czemu stosują np. procedury rozdzielności czasowej. Pozwalają one łączyć różne rodzaje produkcji w tych samych pomieszczeniach (w tym również naprzemiennie produkty pochodzenia zwierzęcego i roślinnego oraz produkcja posiłków);
- We Włoszech terminy przydatności do spożycia ustalane są w oparciu o dostępne tabele charakteryzujące określone grupy produktów.