Wojewódzkie obchody Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych
W środę, 1 marca obchodziliśmy Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych. Główne uroczystości wojewódzkie odbyły się w Białymstoku przy tablicy upamiętniającej skazywanych na śmierć żołnierzy Polski Podziemnej umieszczonej na budynku kina "Ton". Organizatorem wydarzenia był wojewoda podlaski i białostocki oddział Instytutu Pamięci Narodowej. W uroczystościach upamiętniających Żołnierzy Niezłomnych wziął udział Marszałek Województwa Podlaskiego Jerzy Leszczyński
Ustanowione w 2011 r. święto jest poświęcone żołnierzom antykomunistycznego i niepodległościowego podziemia. Inicjatywę ustawodawczą dotyczącą ustanowienia święta, podjął w 2010 r. prezydent Lech Kaczyński, natomiast ustawa został podpisana już po jego śmierci, przez Bronisława Komorowskiego.
O ustanowienie Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych właśnie 1 marca zwróciły się w 2009 r organizacje skupione wokół Porozumienia Organizacji Kombatanckich i Niepodległościowych, reprezentującego takie organizacje jak: Zrzeszenie „Wolność i Niezawisłość”, Związek Żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych, Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej.
Dlaczego 1 marca? Tego dnia w 1951 r w areszcie śledczym Warszawa Mokotów wykonano wyrok śmierci na siedmiu członkach IV Zarządu Głównego Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość”: Łukaszu Cieplińskim, Mieczysławie Kawalcu, Józefie Batorym, Adamie Lazarowiczu, Franciszku Błażeju, Karolu Chmielu i Józefie Rzepce – będących ostatnimi ogólnopolskimi koordynatorami „Walki o Wolność i Niezawisłość Polski z nową sowiecką okupacją”.
Żołnierze Wyklęci nazywani też Niezłomnymi pod zakończeniu II wojny światowej stawiali czynny opór sowietyzacji i podporządkowaniu kraju Związkowi Radzieckiemu. Za swoją działalność byli skazywani na śmierć, wieloletnie więzienie lub łagry.
Dlaczego „Wyklęci”? Propaganda PRL określała żołnierzy podziemia niepodległościowego jako bandy reakcyjnego podziemia. Określenie „żołnierze wyklęci” powstało w 1993 – użyto go pierwszy raz w tytule wystawy Żołnierze Wyklęci – antykomunistyczne podziemie zbrojne po 1944 r., organizowanej przez Ligę Republikańską na Uniwersytecie Warszawskim. Autorem określenia „żołnierze wyklęci” był Leszek Żebrowski. Stanowi ono bezpośrednie odwołanie do listu otrzymanego przez wdowę po jednym z żołnierzy podziemia, w którym, zawiadamiając o wykonaniu wyroku śmierci na jej mężu, dowódca jednostki wojskowej pisze o nim: wieczna hańba i nienawiść naszych żołnierzy i oficerów towarzyszy mu i poza grób. Każdy, kto czuje w sobie polską krew, przeklina go – niech więc wyrzeknie się go własna jego żona i dziecko.
Termin „żołnierze wyklęci” upowszechnił Jerzy Ślaski, publikując książkę o takim tytule.
ak
