Chodzi o podatek od odszkodowania za zniszczenie gruntu wskutek budowy rurociągu. Luka prawna spowodowała, że odszkodowania za budowę ropociągu nie podlegają zwolnieniu z podatku dochodowego od osób fizycznych - inaczej niż przy gazo- i wodociągach.

Problem pojawił się po niedawnej budowie trzystukilometrowego ropociągu zza wschodniej granicy przez Podlasie i Kurpie do Płocka. Budujące go konsorcjum Prochem-Megagaz umówiło się o odszkodowania z kilkoma tysiącami właścicieli nieruchomości, przez które prowadzi rura. Odszkodowania wypłacono i właściwie na tym sprawa mogłaby się zakończyć, gdyby nie... urzędy skarbowe z rejonów położonych na ropociągach. Okazało się, że od odszkodowań rolnicy muszą zapłacić podatek dochodowy. Co ciekawe, takiego problemu nie mają ci, którzy dostali odszkodowania za budowę podziemnych instalacji gazowych. Dlaczego zatem fiskus bardziej interesuje się rurą z ropą niż z gazem? Wszak rolnikowi jest wszystko jedno, z jakiego powodu koparki zryły mu grunt, niszcząc na wiele lat miejsce produkcji płodów rolnych.

Okazuje się, że istnieje luka na styku przepisów o nieruchomościach i podatkowych. Zasadniczo ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych przewiduje w art. 21 ust. 1 pkt 120 zwolnienie z podatku przychodów z odszkodowań wypłaconych za szkody w uprawach rolnych i drzewostanie. Ustawa precyzuje przy tym, że chodzi o szkody powstałe po wybudowaniu urządzeń infrastruktury technicznej. Co to takiego? W sprawie definicji jest odesłanie do innej ustawy - o gospodarce nieruchomościami. Tam w art. 143 ust. 2 znajdujemy odpowiedź dla wielu zaskakującą.

Za infrastrukturę techniczną uznano przewody i urządzenia wodociągowe, kanalizacyjne, ciepłownicze, elektryczne, gazowe i telekomunikacyjne. Nie ma tu mowy o urządzeniach do przesyłu ropy naftowej. W rezultacie odszkodowanie za rurę z ropą podlega podatkowi. Skąd taka nierówność?

Ministerstwo Infrastruktury wyjaśniło nam, że niewymienienie ropociągu w tym przepisie nie jest przypadkowe. Regulacja powstała bowiem przede wszystkim z myślą o budowie rozmaitych sieci, do których można podłączać nieruchomości (co wpływa też na wartość tych ostatnich). Łączy się to z przepisami dotyczącymi tzw. opłat adiacenckich za podłączenie do sieci gazowej, wodociągowej, elektrycznej itd. Jednak rurociąg naftowy takim urządzeniem nie jest, gdyż poszczególne nieruchomości nie mogą być do niego podłączane. W rezultacie zwolnienie podatkowe nie obejmuje odszkodowań za budowę ropociągu.

Grupa poszkodowanych już uzyskała interpretację od lokalnych władz skarbowych - niestety, potwierdzającą, że podatek się należy. Wysocki zapowiada jednak: będziemy walczyć dalej.  Ewentualna zmiana ustawy podatkowej byłaby zapewne pożądana, ale mało prawdopodobne, by nowy Sejm uporał się z tym jeszcze w tym roku, dochowując terminów z praktyki konstytucyjnej. Urzędy skarbowe mogłyby do momentu zmiany w prawie zaniechać poboru podatku. Na razie jednak wygląda na to, że mazowieckie i podlaskie władze skarbowe interesują się raczej ściągnięciem ponad 3 mln zł. Tyle bowiem należałoby się od rolników z gruntami na ropociągu.

Rzeczpospolita 30.09.2005